“နာရီစင္ရပ္ကြက္မီး႐ိႈ႕ေနတာ ဗမာအိမ္ေရာ၊ မြတ္ဆလင္အိမ္ေရာ အကုန္ေလာင္တယ္" ဆိုသည္ကား မိတၳီလာ စည္ပင္သာယာေဈးအနီးတြင္ ေနထိုင္သူတစ္ဦး၏ အထိတ္တလန္႔ ေျပာၾကားမႈျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရအဖြဲ႕ ႐ုံးစိုက္ရာ ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ မိုင္ ၈၀ ခန္႔အကြာ မိတၳီလာၿမဳိ႕တြင္ ဘာသာမတူသူေလးဦး ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားမႈသည္ လူေထာင္ခ်ီ ပါဝင္ေသာ ပဋိပကၡႀကီး ျဖစ္လာသည္။ လူ ၁၀ ဦး ထက္မနည္း ေသဆုံး သည္ဆိုေသာ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနသည့္ ယင္းပဋိပကၡမွာ မတ္လ ၂၁ ရက္ညေန ၇ နာရီထိ ၿပီးဆုံးျခင္း မရွိေသးေပ။ တုတ္၊ ဓား လက္နက္မ်ား ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ လူစုမ်ားရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။
ယင္းပဋိပကၡသည္ မတ္လ၂၀ရက္ ေန႔နံနက္ ၉ နာရီအခ်ိန္၌ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ပိုင္ နယူးဝိန္႔စိန္ ေရႊဆိုင္တြင္ ေရႊေရာင္းခ်ရာမွ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး နာရီပိုင္းအတြင္း ရာခ်ီေသာလူအုပ္ႀကီး က ေရႊဆိုင္ကို ဖ်က္ဆီးသည္အထိ ျဖစ္လာသည္။ "မြန္းလြဲ ၂နာရီေလာက္ ေရႊေရာင္း ခ်တဲ့ဆိုင္ခန္း ရွစ္ခန္းေလာက္ ကိုဖ်က္ဆီးလိုက္ၿပီ"ဟုအခင္းျဖစ္ပြား ရာ အနီးရွိ အထည္ဆိုင္ဖြင့္ထားသူ အသက္ ၄၀ အ႐ြယ္ အမ်ဳိးသမီးက ဆိုသည္။
ယင္းပဋိပကၡမွာ ႐ႈပ္ေထြးသည္ထက္ ပိုမို႐ႈပ္ေထြးလာေနၿပီး မတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ္လည္း မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔ ညေန ၄ နာရီအထိ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနကာ ဒဏ္ရာရႏွင့္ ေသဆုံးသူ ဦးေရလည္း ပိုမ်ားလာေနသည္။ "ရဲလုံၿခံဳေရးေတြ ေရွ႕မွာကို တုတ္ဆြဲ၊ ဓားဆြဲနဲ႔ မီး႐ိႈ႕ေနၾကတယ္" ဟု မိတၳီလာၿမဳိ႕ သီရိမဂၤလာရပ္ကြက္တြင္ ေနထိုင္သူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
ယင္းေၾကာင့္ အေျခအေနမ်ားကို အခ်ိန္တိုအတြင္း ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေရး မိတၳီလာၿမဳိ႕တြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡကို စုံစမ္းစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ရန္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေၾကာင္း၊ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရ အဖြဲ႕က မတ္လ ၂၀ ရက္ရက္စြဲျဖင့္ထုတ္ ျပန္လိုက္ၿပီး ျဖစ္စဥ္အမွန္ အေသးစိတ္ ကို စုံစမ္းစစ္ေဆး၍ အစီရင္ခံစာကို ရက္သတၱတစ္ပတ္အတြင္း တင္ျပရ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။
အစိုးရအဖြဲ႕၏ လုပ္ေဆာင္ေနမႈ မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ႐ုံး ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေဇာ္ေဌးက မိတၳီလာၿမဳိ႕တြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡအေျခ အေနမ်ားကို ထိန္းသိမ္းရန္ လုံၿခံဳေရး အင္အား တိုးျမႇင့္ထားၿပီး သံဃာေတာ္မ်ား၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဝိုင္းဝန္း လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။ "ဒီလို ပဋိပကၡျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ ေနရာေတြကို အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မကူးစက္ဖို႔ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္း ေဒသႀကီး အစိုးရေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ခိုင္း ထားပါတယ္။ လုံၿခံဳေရးေတြလည္း တိုးခိုင္းထားတယ္" ဟု ၄င္းက ရွင္းျပသည္။ အဆိုပါပဋိပကၡသည္ အစိုးရသစ္ သက္တမ္း ၂ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ေလးႀကိမ္ေျမာက္ ျဖစ္ပြားသည့္ ဘာသာေရး အသြင္ေဆာင္ေသာ ပဋိပကၡျဖစ္သည္။
၂၀၁၂ ဇြန္လအတြင္းက ရခိုင္ ျပည္နယ္ ေက်ာက္ျဖဴခ႐ိုင္ ရမ္းၿဗဲ ၿမဳိ႕နယ္ ေက်ာက္နီေမာ္ေက်းရႊာ အုပ္စု တြင္ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ပစၥည္းလု၊ မုဒိမ္းက်င့္ လူသတ္မႈမွာ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ အသြင္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားၿပီး ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ စစ္ေတြ၊ ရေသ့ေတာင္တို႔ကို ကူးစက္ခဲ့ၿပီး ေသဆုံးသူ ၁၆၇ ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူ ၂၂၃ ဦး၊ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၁၆၉၈၀၊ လူဦးေရ ၁၁၁,၀၀၀ ဦး အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ ျဖစ္ၿပီး အိုးအိမ္ႏွင့္ အေဆာက္အအံု ၁၀၁၀၀ လုံး ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ တစ္ခုလုံးနီးပါး ျဖစ္ပြားသျဖင့္ ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ျပန္ထားရသည္ အထိ ႏွစ္ႀကိမ္ခန္႔ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ျပင္းထန္သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡမ်ား ျပန္လည္တည္ၿငိမ္စ ျပဳလာခ်ိန္တြင္ ၂၀၁၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈ ရက္ေန႔က သေကတၿမဳိ႕နယ္ အမွတ္ (၃) ရပ္ကြက္ မာန္ေျပ ၁၈ လမ္းႏွင့္ ၁၉ လမ္း အေနာက္ဘက္ျခမ္းရွိ အစၥလာမ္ဘာသာ ေရး စာသင္ေက်ာင္း ျပန္လည္ျပင္ဆင္မႈ မွ ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ ပဋိပကၡ အျဖစ္သို႔ ဦးတည္လာေသာ္လည္း ျပန္ လည္ ထိန္းသိမ္းလိုက္ႏိုင္သျဖင့္ ျပင္းထန္သည့္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားသည့္ အဆင့္သို႔ မေရာက္ခဲ့ေပ။
သို႔ေသာ္ သာေကတပဋိပကၡ အၿပီး တစ္ပတ္ခန္႔အၾကာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ လိႈင္သာယာၿမဳိ႕နယ္ အမွတ္ ၁ ရပ္ကြက္ ဦးဥတၱမလမ္းတြင္ တရားေခြ ဖြင့္ရာမွ အစျပဳကာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မ်ားႏွင့္ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ရာခ်ီေသာလူအုပ္ႀကီးသည္ တုတ္၊ ဓား လက္နက္မ်ားကိုင္ေဆာင္ကာ ေနအိမ္ အေဆာက္အအံုမ်ား ဖ်က္ဆီးခဲ့သည့္ အတြက္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာန က ပုဒ္မ၁၄၄ ေဒသႏၲရအမိန္႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ယခုအခ်ိန္ထိ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။
တေငြ႕ေငြ႕ေတာက္ေလာင္ ေနဆဲ ျဖစ္သည့္ လိႈင္သာယာပဋိပကၡႏွင့္ ရက္ေပါင္း ၂၀ ခန္႔အၾကာတြင္ ယခု မိတၳီလာပဋိပကၡမွာ ေလးႀကိမ္ေျမာက္ ျဖစ္ပြားသည့္ ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ ေသာ ပဋိပကၡျဖစ္သည္။သို႔ေၾကာင့္ ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္း တစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ဖန္တီးေနျခင္း ေလာဟု ေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ား လူထုအၾကား ထြက္ေပၚလာေတာ့သည္။
"အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ သမား႐ိုးက် ျဖစ္ရပ္မ်ားမဟုတ္ဘဲ ၾကားလူတစ္စုက အျမတ္ထုတ္ရန္ ျပဳလုပ္ေနသည္ဟု ယူဆရၿပီး အစိုးရက တားျမစ္ႏိုင္သည့္ ကိစၥမ်ားတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးေနမႈေၾကာင့္ ..."
ယခုျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေသာ မတည္ ၿငိမ္မႈ မ်ားသည္ ႏိုင္ငံမတည္ၿငိမ္ရန္ အတြက္ ဆူပူလႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ အစိုးရကို အက်ပ္ေတြ႔ေစၿပီး ဘာသာေရး ကို ခုတုံးလုပ္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားက သုံးသပ္ေျပာဆို ၾကသလို ႏိုင္ငံေရးသမား မ်ားကလည္း အလားတူ သုံးသပ္ၾကသည္။
လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးကို ခုတုံး လုပ္ေသာ ပဋိပကၡအသြင္ ေဆာင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနျခင္းသည္ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္သည့္အတြက္ မည္သည့္အၾကမ္းဖက္၊ အဖ်က္လုပ္ငန္း မ်ားတြင္မွ် မပါဝင္ရန္ မတ္လ ၂၁ရက္ ေန႔စြဲျဖင့္ ေရႊဝါေရာင္သံဃာမ်ား ကြန္ရက္က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ယင္းထုတ္ျပန္မႈ မတိုင္မီ မတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔ ည ၁၀ နာရီ ခန္႔က ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးမင္းကိုႏိုင္က လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ေခါင္းစဥ္ ေျပာင္းတပ္ကာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ခု အၾကမ္းဖက္မည့္ ပုံသဏၭာန္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္ေနမႈကို ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရား၏ တုံ႔ျပန္မႈမွာ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ ေကာင္းေၾကာင္း ေဝဖန္လိုက္သည္။
"စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို လက္ယပ္ ေခၚတဲ့ အျပဳအမႈမ်ဳိးေတာ့ လုံးဝခြင့္မျပဳႏိုင္ဘူး" ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။
မိတၳီလာတြင္ လုံၿခံဳေရးမ်ားသည္ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္တြင္ ရပ္ၾကည့္႐ုံသာ ရပ္ၾကည့္ေနၿပီး ထိန္းသိမ္းမႈမရွိသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားသည္ လုံၿခံဳေရးမ်ား ၾကားက တြန္းတိုက္ဝင္ကာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း မိတၳီလာရွိ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားက တစ္ႏွစ္ပတ္လုံး ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ကြန္ရက္မ်ား ၏ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ားကို ကိုးကား ကာ ဦးမင္းကိုႏိုင္က မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ မီဒီယာမ်ားကို ရွင္းျပသည္။
"ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မယ့္ အုပ္စုေတြကို တားရမယ္" ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။
လူမႈကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ သံဃာေတာ္ေသဆုံးသည့္ ဓာတ္ပုံမ်ားႏွင့္ သတင္း ျဖန္႔ၾကသကဲ႔သို႔ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ဟု ယူဆရသူမ်ားကလည္း ၄င္းတို႔လူမ်ဳိးမ်ားကို ႏွိပ္စက္ေနၾကသည္ ဟူေသာ သတင္းမ်ား အြန္လိုင္းေပၚတြင္ ေဖာ္ျပထားၾကသည္။
အိုလမာ သာသနာ့ပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕၏ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးသိန္းျမင့္က "ကြၽန္ေတာ္တို႔အဖြဲ႕က ဆူပူေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္တဲ့ အထဲမွာ ပါဝင္ပတ္သက္တာ မရွိဘူး။ ကေလကေခ်ေတြ လုပ္တဲ့ အလုပ္၊ မိုက္႐ိုင္းတဲ့ အလုပ္မ်ဳိးေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ မႏွစ္သက္ဘူး" ဟု ဆိုသည္။
အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ သမား႐ိုးက် ျဖစ္ရပ္မ်ားမဟုတ္ဘဲ ၾကားလူတစ္စုက အျမတ္ထုတ္ရန္ ျပဳလုပ္ေနသည္ဟု ယူဆရၿပီး အစိုးရက တားျမစ္ႏိုင္သည့္ကိစၥမ်ားတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးေနမႈေၾကာင့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မ်ားက လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရးအရ ႏွိပ္ကြပ္သည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆမႈမ်ား ရွိေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေမာ္လဝီဌာနခ်ဳပ္ (ရန္ကုန္ၿမဳိ႕) အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ အမ္ေအဦးေက်ာ္စိုး က မွတ္ခ်က္ေပးသည္။
"အျပန္အလွန္ ေမတၱာတရားနဲ႔ပဲ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒီကိစၥေတြ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ျပန္႔သြားမွာကို အရမ္း ေၾကာက္ရြံ႕တုန္လႈပ္ေနပါၿပီ" ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။
ေသြးထိုးလႈံေဆာ္မႈမ်ားကို အေျခခံ၍ ျဖစ္ပြားေသာ ရာဇဝတ္မႈျဖစ္ေသာ္လည္း ရာဇဝတ္မႈကို ရာဇဝတ္မႈအတိုင္းသာ ႐ႈျမင္ၿပီး တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ဝိုင္းဝန္းကူညီရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ တာဝန္ ရွိေသာပုဂၢဳိလ္မ်ား အေနႏွင့္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း၊ ရဲရဲတင္းတင္း ကိုင္တြယ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း မင္းကိုႏိုင္က အႀကံေပး သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွသည္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္၊ ယင္းမွသည္ မႏၲေလးတိုင္း အတြင္း အႀကီးဆုံးခ႐ိုင္ၿမဳိ႕ျဖစ္ေသာ မိတၳီလာၿမဳိ႕တြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ ပဋိပကၡမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းဆဲ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စိုးရိမ္ရသည့္အေနအထား ျဖစ္လာၿပီး ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္း မ်ားသာမက ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ား အၾကားတြင္ သံသယစိတ္မ်ား ကိန္းေအာင္းလာသည္အထိ အရွိန္ ျမင့္လာေနသည္။
"လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ ဒဏ္ရာေတြ မ်ားလြန္းလို႔ အနာက်က္ေအာင္ အသည္းအသန္ ႀကဳိးပမ္းေနရတဲ့ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္ ဒဏ္ရာေတြ ထပ္မ်ားလာ ေအာင္ ဘာျဖစ္လို႔လုပ္ေနၾကပါလိမ့္။ တရားဥပေဒအရ ေျဖရွင္းလို႔ရတဲ့ကိစၥ မ်ဳိးကို လူအုပ္စုနဲ႔ အင္အားသုံးၿပီး အၾကမ္းဖက္တာမ်ဳိး လုပ္တာဟာ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမဟုတ္ဘူး ဆိုတာ နားလည္ ၾကေစခ်င္ပါတယ္" ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ဦးရဲထြဋ္၏ မွတ္ခ်က္မွာ ျမန္မာ့ သမိုင္း၏ နာၾကည္းဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ျပန္ေျပာင္း သတိရေစသည္။
ျပည္သူအမ်ားစု၏ စိုးရိမ္မႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ႏုႏုမွာ မုန္တိုင္းထန္ထန္ေအာက္တြင္ စေတးမခံရေရး ျဖစ္ၿပီး မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး၏ အႀကီးဆုံးခ႐ိုင္ၿမဳိ႕ မိတၳီလာ ကိုလည္း ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လိုသူ မ်ား၏ သားေကာင္မျဖစ္ေရး မ်ားစြာ အေရးႀကီးသည္ဟု ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူ မ်ားကဆိုသည္။
ယင္းအျပင္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ မင္းကိုႏိုင္ ေလးေလးနက္နက္ ေျပာဆိုလိုက္သည္က "သက္တမ္း ႏုနယ္လွတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလကို ရည္႐ြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ဖန္တီးေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြရဲ႕ ေခ်ာက္ကမ္းပါးထဲကို အေရာက္ခံလို႔ မရပါဘူး" ဟူ၏။
(The Voice Weekly သတင္းအဖြဲ႔)
