Voice : သံအမတ္ႀကီး ဒီကို ေရာက္လာတဲ့အေၾကာင္းက စလိုက္ရေအာင္။ ၂၀၀၇ က Foreign Affairs (အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ အထူးျပဳၾသဇာႀကီး မဂၢဇင္း) မွာ ခင္ဗ်ားေရးလိုက္တဲ့ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းသြားတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ဘာလို႔ ေရးလိုက္တာလဲ။
DM : ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက National Democratic Institute မွာ ကနဦးကတည္းက ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ကြၽန္ေတာ္ေရးခဲ့တာ။ အဲဒီတုန္းက ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကို ႀကံဳေတြ႔ သိျမင္ရတဲ့ တျခားအေမရိကန္ေတြ၊ ကမၻာက တျခားပုဂိၢဳလ္ေတြလိုပဲ ကြၽန္ေတာ္လည္း စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ဝင္စားမိတယ္။ ဒီလို လူေတြထဲက တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ပါ။ မူဝါဒ ေရးရာေတြကို အဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္ စိတ္ဝင္စား ေနခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ကြၽန္ေတာ္ တျခားအလုပ္ ေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ပင္တဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ကို ေရာက္တယ္။ တျခား Think Tank ေတြကို ေရာက္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ခုတည္းကို အာ႐ုံစိုက္ လုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာေတြက တန္႔ေနမွန္း ၂၀၀၇ ေလာက္က် ကြၽန္ေတာ္သေဘာေပါက္ လာတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒ တန္႔သြား တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ့္ကို တီထြင္ႀကံဆ စဥ္းစားတတ္ဖို႔ လိုလာတာေပါ့။
အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရး ႏွစ္ခု၊ ဘာလုပ္ရင္ ေကာင္းမလဲလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ့္ေလွႀကီးထိုး ႐ိုး႐ိုးႀကီး စဥ္းစား ျငင္းခုံၾကတယ္။ ဒီလိုျငင္းခုံေနတာက ဘာမွျဖစ္မလာဘူး။ အခုဆိုရင္ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒီကတိုးတက္မႈေတြကို ကူညီေပးေနၿပီ။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ့္စိတ္ထဲက ေရးခ်င္လာလို႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ျမန္မာကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္လိုတစ္မ်ိဳးေျပာင္း စဥ္းစားသင့္လဲဆိုတဲ့ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ကို ေရးထားတာပါ။ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ) အနည္းဆုံးေတာ့ အိုဘားမားအစိုးရသစ္ တက္လာတဲ့အခါ ကြၽန္ေတာ့္ေဆာင္းပါးက သူတို႔ကို အႀကံဉာဏ္ေတြ ေပးခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဒီက လူေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္က လူေတြက အေျပာင္းအလဲ လုပ္ၾကမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္လို႔ ဒီလုိေတြ ျဖစ္လာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ မူဝါဒ၊ အေမရိကန္ အစိုးရကို ဒီေဆာင္းပါးက အႀကံဉာဏ္ေကာင္း ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။
Voice : ဒီေဆာင္းပါးေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏုိင္တာေပါ့။
DM : ဟုတ္တယ္။
Voice : သံအမတ္အျဖစ္နဲ႔ ေရာက္လာတာ ကိုးလ၊ ဆယ္လေလာက္ ရွိၿပီ။ ဒီေတာ့ ဒီေရာက္ၿပီး ပထမဆယ္လက ဘယ္လိုေန ပါလဲ။ မွန္းခ်က္နဲ႔ ႏွမ္းထြက္ကိုက္ရဲ႕လား။
DM : ကြၽန္ေတာ္ (သံအမတ္မျဖစ္ခင္) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ေလာက္ တာဝန္ယူခဲ့တယ္။ တစ္လ တစ္ေခါက္ေလာက္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္နဲ႔ ဒီကိုေရာက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ေခါက္လာ တစ္ပတ္ေလာက္ေနတာနဲ႔ ဒီမွာ အၿမဲေနရတာနဲ႔ ကြာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အ့ံအားသင့္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။ ဒီကလူေတြက ႀကိဳႀကိဳဆုိဆို ရွိတယ္၊ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိတယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ အၿမဲသိေနခဲ့တယ္။ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ ေထြျပားစုံလင္ တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ စ႐ိုက္သဘာဝ ေတြကို ထိေတြ႔နားလည္ရတာ ကြၽန္ေတာ့္ ဘဝ သာယာေနပါတယ္။ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ အတြင္း ပထမဦးဆုံးေသာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး ျဖစ္ရတာကို လုံးဝ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ (အခုဆို) ကြၽန္ေတာ္က အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွာ မနာလို စရာပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ေနၿပီ။
ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဌာနက လူတိုင္းက ကြၽန္ေတာ့္ကို ေျပာတယ္ “ခင္ဗ်ားကို ကြၽန္ေတာ္ မနာလိုဘူးဗ်ာ” တဲ့ (ရယ္လ်က္)။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔အားလုံးက ဒီမွာ ျဖစ္ေနတာေတြကို သေဘာေပါက္ ၾကတယ္၊ အသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ ရင္ခုန္စရာ ေကာင္းတယ္၊ ခက္တယ္၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိတယ္။ ဘယ္လိုအဆုံးသတ္မယ္ ဆိုတာ မေသခ်ာမေရရာဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာမွာ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနပ်က္ေနၾကတဲ့ အထဲ ဒီေနရာက တကယ့္ေကာင္းတဲ့ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္ဆိုၿပီး လူေတြ စိတ္အားတက္ၾကြၾကတယ္။ ဒီလို ျဖစ္ေပၚ ေနတာေတြရဲ႕ အလယ္မွာ၊ အေရးႀကီးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ႏုိင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳရတာ တကယ့္ကို ဂုဏ္ယူပါတယ္။
Voice : ျမန္မာ-အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး၊ စီးပြားေရးတိုးျမႇင့္ဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့တစ္ပတ္ ေလာက္က ေရာက္လာခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ Marantis ကို ကြၽန္ေတာ္ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့တယ္။ သူျပန္သြားၿပီးမၾကာခင္ ရက္ပိုင္းေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈကို အေမရိကန္က တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတိုးေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္တယ္။ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဆန္႔က်င္သလိုလို မညီညြတ္သလိုလို ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီမူဝါဒေတြက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။
DM : မေန႔တစ္ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္က အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ေလ့လာသုံးသပ္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖို႔ ႏွစ္စဥ္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ဟာကို သမၼတက လုပ္ေဆာင္တာပါ။ (လိုရင္ လိုသလို) အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ အာဏာမသက္ ေရာက္ေအာင္၊ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်မွတ္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ရတဲ့အစီအစဥ္ပါ။ ခင္ဗ်ားလည္း သိတဲ့အတိုင္းပဲ ကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ၊ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ၊ ပိုတိတိက်က် ေျပာရရင္ “ေရြးၿပီးလုပ္တဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ” ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ အာဏာမသက္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေန႔က ေၾကညာခ်က္က သမၼတအေနနဲ႔ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ဆက္ၿပီး ေလ့လာသုံးသပ္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပး တာပါ။ ဒီေတာ့ ေရွ႕ေနာက္မညီတာ မဟုတ္ ပါဘူး။ “တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ” ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈကို တည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ မူဝါဒကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ စြဲၿမဲထားဆဲပါ။ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔၊ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ဆက္သြားႏုိင္ဖို႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔ ဒါေတြကို ဆက္လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္တုိင္းႏွစ္တိုင္း သမၼတက ဒီစနစ္ကို အတည္ျပဳရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္ ကာလက အခုအခ်ိန္နဲ႔ တုိက္သြားတာပါ။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ စနစ္ကို သက္တမ္းတိုးတဲ့ ေၾကညာခ်က္ ထြက္တာနဲ႔ တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပဲ ၁၉၉၆ က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အေရးယူမႈ တစ္မႈျဖစ္တဲ့ “အရင္အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္သူ ေတြကို အေမရိကန္ ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခ်က္” (President of Proclamation) ကို ဖယ္ရွားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္လိုက္တာကို ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ကန္႔သတ္မႈေတြ အားလုံးကို အလႊာလိုက္ အလႊာလိုက္ျပန္ၿပီး ဖယ္ရွားေနပါတယ္။ ဒီဘက္က တိုးတက္လာတယ္လို႔ ျမင္တာနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘက္က ဖယ္ရွားလိုက္နဲ႔ တစ္ဆင့္ခ်င္း တစ္ဆင့္ခ်င္း လုပ္သြားမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔တာ ထက္စာရင္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံတဲ့ ဘက္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မူဝါဒ က အမ်ားႀကီးေရာက္သြားၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္ အေရးယူပိတ္ဆို႔တဲ့ စနစ္က ရွိကို ရွိေနပါ ေသးတယ္။
Voice : ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္၊ သုံးဆယ္ ေလာက္အတြင္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ပထမဆုံး ေဟာေျပာတဲ့ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ သြားေဟာေျပာျဖစ္ တယ္ေနာ္။ ဘာေတြ ေျပာေဟာခဲ့သလဲ။
DM : ပထမဆုံးအေနနဲ႔ အဲလိုသြား ေျပာရတာ ႀကိဳက္တယ္ဗ်။ ဒီလို သမိုင္းေၾကာင္း ရွိခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ အဲလိုေျပာခြင့္လုပ္ခြင့္ ရတာ တကယ့္ကို၊ အလြန္႔ကို ကံေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ အဲဒီတကၠသိုလ္မွာ ထပ္စကား ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံထဲက တျခား တကၠသိုလ္ေတြမွာလည္း ဒါမ်ိဳး ထပ္ေျပာ ခ်င္ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒ အေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒအေၾကာင္းနဲ႔ စေျပာပါတယ္။ ပိုက်ယ္တဲ့ အာရွနဲ႔ အေမရိကန္က ထိေတြ႔ဆက္ဆံ ရာမွာ ျမန္မာက ဘယ္လိုဝင္ေနလဲ ဆိုတာ ေျပာတာပါ။ အဲဒီေနရာမွာ နားလည္မႈ လြဲေနၾကတာ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြက ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ သင္တန္းသားေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ေတြ။ ဒီေတာ့ အာရွကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လို သေဘာထားလဲ၊ ဒီႏုိင္ငံကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ သေဘာထားလဲ ဆိုတာ သူတို႔ကို ကြၽန္ေတာ္ ေျပာျပခ်င္တာပါ။ သူတို႔ဆီက ေမးခြန္းေတြလည္း တက္လာတယ္။ မိနစ္ေလးဆယ္ ေလာက္ ေမးခ်င္ရာေမး၊ ကြၽန္ေတာ္လည္း သေဘာက်တယ္။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ မူဝါဒ အေၾကာင္းက ေနၿပီးေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ အခန္းက႑၊ ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ သံ႐ုံးမွာ အလုပ္ရႏုိင္မလား၊ ဘယ္လိုရေအာင္ လုပ္ရမလဲ စသည္ျဖင့္ ေပါင္းစုံကို ေမးၾကတာပဲ။
ဒါနဲ႔ ျဖတ္ေျပာရဦးမယ္။ ကယား ျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ကို ကြၽန္ေတာ္ ေရာက္တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ စားပြဲဝိုင္း ေဆြးေႏြးပြဲေလး လုပ္ခဲ့ေသးတယ္။ ေနရာ အႏွံ႔မွာ ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္ခ်င္ပါတယ္။
(ေဇယ်သူ)
The Voice Weekly
