 |
| အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္အိုဘားမား။ (ဧၿပီလ ၃၀ ရက္၊ ၂၀၁၃)။ |
၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္ လက္ထက္က ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အေရးယူမႈဥပေဒကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ သမၼတအိုဘားမားက အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ကို အသိေပးခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ မူ၀ါဒေျပာင္းလဲက်င့္သံုးရာမွာ၊ ထိစပ္ဆက္ဆံေရးမူ ကို က်င့္သံုးေနသလို တဘက္မွာ ဖိအားေပးတဲ့ အေရးယူမႈေတြရိွေသးတယ္ ဆိုတာကို ျပတာပါလို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သိသာတဲ့တိုးတက္မႈေတြ ရွိေနၿပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အားထုတ္ေဆာင္ရြက္ေနေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ အေပၚမွာ အႏၱရာယ္ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ဳိးသား အေရးေပၚ အက္ဥပေဒကို သမၼတ ဘရက္အိုဘားမားက ၁ ႏွစ္ ထပ္မံ သက္တမ္းတိုးဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကို အေၾကာင္းၾကား လိုက္တာပါ။ ဒီလုပ္ရပ္အေပၚမွာေတာ့ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ျမန္မာအေရးလႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ USCB က ၀မ္းေျမာက္ႀကိဳဆိုတဲ့ အေၾကာင္း အဲဒီအဖဲြ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Jennifer Quigley က ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။
“ဒါဟာ လုပ္သင့္တဲ့ကိစၥပါ။ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြ ေျပာင္းလဲတိုးတက္မႈေတြ က်န္ေနေသးတယ္ ဆိုတာကို ျပသဖို႔ ထိေရာက္တဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရိွထားရမွာပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ကိစၥရပ္ေတြမွာပါ။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရိွေနေသးတယ္ဆိုတာပါ။ အခုလို သက္တမ္းတိုးျခင္းအားျဖင့္ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္မႈေတြကို ကန္႔သတ္တာ အပါအ၀င္ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈတရပ္လံုး ရိွေနေသးတယ္ဆိုတာ ျပပါတယ္။”
အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရွင္းလင္းမႈမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စိုးရိမ္ပူပင္ေနတဲ့အေျခအေန အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အေရးႀကီးတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၈၅၀ လြတ္ေျမာက္ခဲ့တာ၊ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသား အင္အားစုေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တာ၊ ႏိုင္ငံတြင္းမွာလည္း လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေရးသားခြင့္ ႏိုင္ငံေရးမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားခြင့္ေတြ ရိွလာတာကို ေထာက္ျပပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လူမ်ိဳးေရးအဓိက႐ုဏ္း၊ တိုင္းျပည္တြင္း အျခားေနရာေတြက ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ရိွေနေသးတာ အပါအ၀င္ ေျဖရွင္းလုပ္ကိုင္စရာ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွေသးတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အရာရိွေတြက ေျပာပါတယ္။ Jennifer Quigley ကေတာ့ အိမ္ျဖဴေတာ္ရဲ႕ ဒီ ထုတ္ျပန္ခ်က္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရိွေနေသးတယ္ဆိုတာ ျပသတဲ့အေၾကာင္း ယူဆပါတယ္။
“၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သမၼတဘီလ္ကလင္တန္လက္ထက္က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ဒီ ဥပေဒ အသက္၀င္ဖို႔ဆိုရင္ ႏွစ္စဥ္ ျပန္ၿပီး သက္တမ္းတိုးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ အေရးယူမႈဥပေဒကို သက္တမ္းတိုးဖို႔ အစီအစဥ္ရိွတယ္ဆိုတာကို သမၼတအိုဘားမားက လႊတ္ေတာ္ကို အသိေပးတာပါ။ ဒါဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္တုန္းက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈတားျမစ္မႈကို ျပန္႐ုပ္သိမ္းထားတာကို ျပန္ေနာက္ဆုတ္ေစလိုတဲ့သေဘာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ နဲ႔ ေငြေၾကး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေတာ့ ခြင့္ျပဳထားဆဲပါ။ ဒါေပမဲ့ ယာယီ႐ုပ္သိမ္းထားတာမဟုတ္တဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကို ဆက္ရိွေစဖို႔ ဒီ ဥပေဒကို ဆက္ သက္တမ္းတိုးတာျဖစ္ပါတယ္။ ”
အထူးသျဖင့္ေတာ့ စစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဆက္ၿပီး ကန္႔သတ္ထားတာျဖစ္တယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေန ျမန္မာအေပၚ အေရးယူမႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ထားရာမွာ လည္း အဲဒီ ဥပေဒတခုလံုးကိုမဟုတ္ဘဲ၊ အစိတ္အပိုင္းပဲျဖစ္တာမို႔ က်န္ေနတဲ့ အေရးယူမႈေတြဟာ ဥပေဒအတိုင္း ဆက္ရိွေနဖို႔လိုအပ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ Jennifer Quigley က ေျပာပါတယ္။
“ဆိုင္းငံ့ထားတာက ဒီ ဥပေဒရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ အေရးယူမႈ အားလံုးကို ဆိုင္းငံ့ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာေျပာရရင္ ဒီ ဥပေဒကို သက္တမ္းတိုးျခင္းအားျဖင့္ေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ ခြင့္ျပဳမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္တဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ိဳးေတြကိုေတာ့ ဆက္ၿပီး တားျမစ္ထားပါတယ္။”
အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံပတ္သက္လို႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ အေရးယူမႈေတြကို၊ ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနနဲ႔အညီ ဟန္ခ်က္ညီ ေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ဖို႔လည္း အစိုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အၾကား မၿမဲမျပတ္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးအရာရိွေတြ က ေျပာပါတယ္။
က်န္ေနတဲ့ အေရးယူမႈေတြကေတာ့ လက္ရိွသြားေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အေႏွာက္အယွက္ေပးမယ့္ သူေတြအတြက္ ပစ္မွတ္ထား ေဆာင္ရြက္မွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္္ငံက ဒီမိုကေရစီေရး အသြင္ကူးေျပာင္း မႈ ျပန္ၿပီး ေနာက္မလွည့္သြားႏိုင္ေအာင္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ အားေပးေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ကိုလည္း သႏၷိဌာန္ ခ်ထားတယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္ကို မေန႔က ရက္စဲြနဲ႔ေပးပို႔တဲ့ သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ အေၾကာင္းၾကားစာ ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကိိုသားညႊန္ဦး
VOA Burmese
