24.07.2013
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဆုိးက်ဳိးေတြကုိ ခံစားေနရသူေတြ ျပန္လည္ ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္ႏုိင္ေရးအတြက္ အကူအညီေတြ ေပးေနတဲ့ လူထုအေျချပဳ ေမတၱာေဖာင္ေဒးရွင္းကုိ စတင္တည္ေထာင္သူ တဦးလည္းျဖစ္တဲ့ လဖုိင္စုိင္းေရာ္ကုိ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ Ramon Magsaysay ဆု ခ်ီးျမႇင့္ဖုိ႔ ေရြးခ်ယ္ရျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆုခ်ီးျမႇင့္ေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းက ဆက္သြယ္ေရးအရာရွိ မန္ႏ်ဴရယ္ ဟီဇြန္ (Manuel Hizon) က ဗီြအုိေအကုိ ရွင္းျပပါတယ္။
“သူေျပာသြားတာကာေတာ့ - ကာလၾကာရွည္ လက္နက္စြဲကုိင္ ပဋိပကၡနဲ႔ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြအၾကား အားလုံး ပူးေပါင္း ပါ၀င္ႏုိင္ ေခါင္းေဆာင္မႈကုိ ေအးေအးေဆးေဆးနဲ႔ အားက် အတုယူဖြယ္ရာ ျပသႏုိင္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခုလုိ သူ႔ကုိ အသိအမွတ္ျပဳ ဆုခ်ီးျမႇင့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးနဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ ေဒသခံ NGO ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈကုိ အားျဖည့္ေပးရာ ေရာက္တဲ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ ျဖစ္ေစမယ့္ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးမႈကုိလည္း သူ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္က အားျဖည့္ေပးရာ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။”
အခုလုိ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံက Magsaysay ဆုခ်ီးျမႇင့္တဲ့အတြက္ ၀မ္းသာဂုဏ္ယူမိေၾကာင္းနဲ႔ ဒီဆုဟာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ထဲကုိ ခ်ီးျမႇင့္တာ မဟုတ္ဘဲ သူပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ေမတၱာေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ေဖာင္ေဒးရွင္းအဖြဲ႔၀င္ေတြ အားလုံးကုိ ခ်ီးျမႇင့္တာျဖစ္တယ္လုိ႔ လဖုိင္စုိင္းေရာ္က ေျပာပါတယ္။
“က်မလည္း အတုိင္းမသိ ၀မ္းသာတယ္။ အံ့လည္းအံ့ၾသတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မတစ္ေယာက္တည္း ေအာင္ျမင္မႈေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ က်မတို႔အားလံုးရဲ႕ ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္းမႈကို အသိအမွတ္ျပဳတယ္လို႔ ဂုဏ္ျပဳတယ္လို႔ သေဘာေပါက္ၿပီးေတာ့ က်မ အားလံုးကိုယ္စား ၀မ္းသာအားရ ရယူျခင္းျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
ေမး။ ။ သူတို႔က ဆရာမကို ဘယ္တုန္းက အေၾကာင္းၾကားတာပါလဲ ဆရာမ ဆုရတဲ့အေၾကာင္းကို။ သူတုိ႔ကေတာ့ သူတို႔ဟာသူတုိ႔ ဘုတ္အဖြဲ႔နဲ႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္ လုပ္ၾကတာဆုိေတာ့ေလ။ သူတို႔က ေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ့မွပဲ ခ်က္ျခင္း ႐ုတ္တရက္ႀကီး အေၾကာင္းၾကားတယ္ဆုိေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္က အေတာ္ အံ့အားသင့္ သြားၾကတာေလးေတြ ရွိတယ္လို႔ သူတို႔က ေျပာတယ္။ ဆရာမကိုေရာ ဘယ္လို အေၾကာင္းၾကားလဲ။
“ညကေတာ့ သူတို႔ေလ က်မ လား႐ိႈးမွာေရာက္ေနတုန္းေပါ့ ဇူလိုင္ ၁၂ ရက္ေန႔ကထင္တယ္။ က်မကို ဖုန္းနဲ႔ လွမ္းအေၾကာင္းၾကားတာ။”
ေမး။ ။ အဲ့ဒီဆုကို ဆရာမ ကိုယ္တုိင္ သြားယူမွာလား။ ၃၁ ရက္ေန႔ ဆုေပးပြဲလုပ္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ဟုတ္ကဲ့ပါရွင့္။ က်မကိုယ္တိုင္ပဲ သြားယူပါမယ္။ က်မရယ္၊ က်မကေတာ့ ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းက အနားယူလိုက္ပါၿပီ။ က်မရယ္၊ က်မရဲ႕ အခု ဒီ လက္ရွိေပါ့ေနာ္ ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ အလုပ္အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာေပါ့ေနာ္ Dr. Saboi Jum ရယ္၊ က်မတို႔ႏွစ္ေယာက္ အတူတကြ သြားယူဖို႔ေတာ့ စီစဥ္ေနပါတယ္ရွင့္။”
ေမး။ ။ ဆုိေတာ့ က်မ ဟိုက္လိုက္ေလး နည္းနည္း ေျပာျပပါလား ဆရာမ။ ဆရာမတုိ႔ လုပ္ေနတာေလးေတြကို အၾကမ္းမ်ဥ္းပဲေပ့ါ။ ဘာေတြ ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ လုပ္တယ္။ ေမတၱာေဖာင္ေဒးရွင္းအေနနဲ႔ ဘာေတြ လုပ္တယ္ဆုိတာေလးကို ေျပာျပလို႔ ရမလားဆရာမ။
“ဟုတ္ကဲ့ရွင့္။ က်မတို႔ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ က်မတို႔ ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္း စတင္တည္ေထာင္ကတည္းကကို က်မတို႔က ေနရာမေရြး ေဒသမေရြး လူမ်ိဳးမေရြး အတိဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေဒသေတြမွာ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔လည္း ဒီအခ်ိန္မွာေပါ့ေနာ္ ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြဟာ ေဒသရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္သြားတာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ က႑ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ က်န္းမာေရးက႑၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑၊ သစ္ေတာ စသည္ျဖင့္ေပါ့။ အားလံုးလိုလို ေဒသအလိုက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို လုပ္ေနတာဆုိေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟိုဟာေပါ့ က႑ေတြ မ်ားျပားပါတယ္လို႔။ ဆုိေတာ့ ခုအခ်ိန္မွာဆိုလို႔ရွိရင္ အားလံုးရဲ႕ ယံုၾကည္ပံ့ပိုး ကူညီမႈေတြေၾကာင့္ ေမတၱာဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ ေဒသလုပ္ငန္းေတြဟာ ျပည္နယ္ ၅ ခုနဲ႔ တုိင္းေဒသႀကီး ၄ ခုမွာ လုပ္ေဆာင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မေလ ေက်းဇူးတင္တယ္။ ဟုိဟာေပါ့ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ KIO နဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရရွိၿပီးတဲ့ေနာက္ က်မတို႔ ဒီ ေဒသေတြမွာေပါ့ေနာ္ ျပည္တြင္း မၿငိမ္သက္မႈရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို ခံစားေနရတဲ့ ေဒသေတြကို အကူအညီေပးႏုိင္မယ့္ ကိစၥေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ တံခါးဖြင့္ေပးတဲ့ ႏုိင္ငံ့အႀကီးအကဲေတြ၊ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလံုးကို က်မ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းကို ဒီေနရာကေန ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်မကို အမွတ္မထင္ေပါ့ေနာ္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ က်မကို ဒီ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖို႔ေပါ့ေလ လမ္းညႊန္ေပးခဲ့တဲ့ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္တဲ့ KIO ဒုဥကၠဌႀကီး ဦးဘရန္ဆုိင္း ဒီေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ေတာက္ေလွ်ာက္ က်မကို KIO ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း အၿမဲပဲ က်မကို ဒီဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အားေပးကူညီခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ သူတို႔ကိုလည္း က်မ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ဒီေနရာကေန ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
ဒီဆုကုိေတာ့ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံ၊ မနီလာၿမိဳ႕မွာ ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ ခ်ီးျမႇင့္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီ Magsaysay ဆုကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ၄ ဦး လက္ခံရရွိဖူးတာမွာ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္က The Nation သတင္းစာကုိ စတင္တည္ေထာင္သူ သတင္းစာ ဆရာႀကီး ဦးေလာ႐ုံ (Edward Law Yone) ၊ ပရဟိတအက်ဳိး သယ္ပုိးသူ တီတီလု႔စ္ (Tee Tee Luce) ၊ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္က ထုိင္းႏုိင္ငံ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕မွာ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းဖြင့္ၿပီး ေစတနာ့၀န္ထမ္း ေဆးကုသေပးေနတဲ့ ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္နဲ႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔ Earth Rights International က ကေစာ၀ါး တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
VOA Burmese
