30.07.2013
ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၇၃ ဦးကုုိ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ျပန္လႊတ္ေပး လုုိက္တဲ့အေပၚ ျမန္မာႏုုိင္ငံဆုုိင္ရာ ကုုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး မစၥတာ ေတာမတ္စ္ အုုိေဟး ကင္တာနား (Mr. Thomas Ojae Quintana) ကႀကိဳဆုုိလုုိက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူေတြကုုိ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ဆက္ရွိေနေသးတဲ့အတြက္ စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ႏုုိင္ငံေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ အမ်ဳိးသမီး ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ဖမ္းဆီးခံရတာအတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ စိုုးရိမ္မကင္းျဖစ္ၿပီး၊ ၾသဂုုတ္လအတြင္း ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ သြားေရာက္မယ့္ အစီအစဥ္အတြင္း အာဏာပုုိင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးမယ္လုုိ႔လည္း မစၥတာ ကင္တားနား ကဗြီအုုိေအကုုိ ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုုံကုုိေတာ့ ေဒၚလွလွသန္း ကတင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုုိင္ငံဆုုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး မစၥတာ ေတာမတ္စ္ အုုိေဟး ကင္တာနား ဟာ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ က သူ႔ရဲ႕မၾကာမီက ဥေရာပ ခရီးစဥ္အတြင္း ကတိေပးခဲ့တဲ့အတုုိင္း ျမန္မာႏုုိင္ငံမွာ ယုုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ အက်ဥ္းက်ေနသူေတြ ဒီႏွစ္ကုုန္မွာ မရွိေစရဘူးဆုုိတဲ့ ေျပာဆုုိခ်က္အတုုိင္း ဇူလုုိင္လ ၂၃ ရက္ေန႔က ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၇၃ ဦးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့အေပၚ ႀကိဳဆုုိလုုိက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၁၀၀ နီးပါး ဆက္လက္ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ အတြက္လည္း အားလုုံးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုုိ႔ သူကေတာင္းဆုုိလုုိက္ပါတယ္။
“ယုုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနသူ အားလုုံးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ က်န္ေနေသးတယ္ ဆုုိတာကုုိ က်ေနာ္ နားမလည္ႏုုိင္ပါဘူး။ ဒါဟာ က်ေနာ္ လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရး မႉး ျဖစ္လာကတည္းက ျမန္မာအစုုိးရကုုိ ေတာင္းဆုုိ လာခဲ့တာပါ။ ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလုုံးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြကုုိ ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ရွိေနတဲ့ အေပၚမွာလည္း စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ ကင္တာနား ကေျပာပါတယ္။
“အခုု အရပ္သား အစုုိးရလက္ထက္မွာ အစုုိးရရဲ႕ ေပၚလစီေတြနဲ႔ အျမင္ခ်င္းမတူတဲ့သူေတြကုုိ ျပန္ၿပီးဖမ္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သဘာ၀ သယံဇာတ တူးေဖာ္မႈ၊ ေရကာတာတည္ေဆာက္မႈ၊ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈ၊ တျခားမိ႐ုုိးဖလာ လုုပ္ကုုိင္မႈေတြအျပင္ ရခုုိင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြကုုိလည္း ဖမ္းဆီးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။”
အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုုိကေရစီအင္အားစုု (NDF) ပါတီရဲ႕ ကခ်င္ျပည္နယ္ဆုုိင္ရာ ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ကုုိ ဇူလုုိင္လ ၁၈ ရက္ေန႔က ဖမ္းဆီးခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုုိ႔လည္း သူၾသဂုုတ္လ ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ သြားေရာက္တဲ့အခါ ျမန္မာအာဏာပုုိင္ေတြနဲ႔ သူ႔ရဲ႕စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မႈကုုိ ထုုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားမယ္လုုိ႔လည္း မစၥတာ ကင္တာနား ကေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုုိ႔ စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိပါတယ္။ သူဖမ္းဆီးခံရတဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္ဖတ္ရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အမႈကုုိ တရားေရးရာအရ ဆုုံးျဖတ္မယ္ဆုုိတာလည္း သိပါတယ္။ အစုုိးရအေနနဲ႔ ဒီေနရာမွာ ေစတနာရင္းမွန္ဖုုိ႔ လုုိပါတယ္။ တဘက္မွာ ႏုုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၇၃ ဦးကုုိ လႊတ္ေပးေပမဲ့ တဘက္မွာ ျပန္ဖမ္းဆီးမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ လုုိအပ္တဲ့သူေတြကုုိ အကူအညီေပးေနတဲ့သူ၊ တကယ္ဆုုိ အစုုိးရလုုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ကုုိ သူက၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ၾသဂုုတ္လ ျမန္မာျပည္ သြားတဲ့အခါ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ကိစၥကုုိ ထည့္သြင္းၿပီး အာဏာပုုိင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာကုုိ ၂၀၀၉ ခုုႏွစ္က ေက်းရြာအတြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အမႈနဲ႔စြပ္စဲြၿပီး ဖမ္းဆီးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကုုိ လူေသမႈနဲ႔ ပုုဒ္မ ၃၀၄ (က) အျပင္၊ ေဆးထုုိးအပ္ ကိုုင္တဲ့အမႈနဲ႔ ပုုဒ္မ ၃၃ အျပင္၊ ျမန္မာႏုုိင္ငံ ေဆး၀ါးအက္ဥပေဒ ပုုဒ္မ ၄၁ စသျဖင့္ ပုုဒ္မ ၃ ခုုနဲ႔ ဖမ္းဆီးထားတာျဖစ္ၿပီး ေဒၚေဘာက္ဂ်ာဟာ ေလာေလာဆယ္မွာ ဆက္သြယ္မႈ ခက္ခဲတဲ့ ဖားကန္႔မွာ ထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရတယ္လုုိ႔ သိရပါတယ္။
မစၥတာ ကင္တာနား က ျမန္မာအစုုိးရ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေဖာ္ေဆာင္ ရာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုုေ၀းဆႏၵျပမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆုုိမႈ စတဲ့ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုုိ ေလးစားလုုိက္နာၿပီး၊ ဥပေဒေတြကုုိ ျပင္ဆင္ရာ မွာ ျမန္မာႏုုိင္ငံရဲ႕ တရားေရးစနစ္ဟာလည္း သီးျခားရပ္တည္ဖုုိ႔ အေရးႀကီးတယ္ လုုိ႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆုုိခြင့္၊ ဆႏၵျပခြင့္ စသျဖင့္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ပဋိဥာဏ္ စာတမ္းႀကီးမွာ သိပ္ကုုိအေရးႀကီးတဲ့ အခြင့္အေရးတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုုိ ျမန္မာအစုုိးရက ေလးစားဖုုိ႔ လုုိအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆႏၵျပသူေတြကုုိ ေဒသခံအာဏာပုုိင္ေတြ၊ ရဲနဲ႔တရား႐ုုံးေတြက တုုန္႔ျပန္ အေရးယူတာေတြကုုိ ႏုုိင္ငံေတာ္ အစုုိးရက ေလးေလးနက္နက္ စုုံစမ္းစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဒီလုုိဆႏၵျပသူေတြကုုိ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါဟာ ႏုုိင္ငံေရးအရ လႈံ႔ေဆာ္မႈ အေၾကာင္းတရားေတြ ပါေနလုုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥကုုိ အစုုိးရက စုုံစမ္းစစ္ေဆး ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း က်ေနာ္မၾကာမီ ၾသဂုုတ္လက် ျမန္မာႏုုိင္ငံ သြားတဲ့အခါမွာ ေဆြးေႏြးဖုုိ႔ ရွိပါတယ္။”
၂၀၀၈ ခုု၊ ေမလကစၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သူ မစၥတာ ကင္တာနား ဟာ ဒီႏွစ္အတြင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန ႔ကလည္း ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ ၆ ရက္ၾကာ သြားေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ၾသဂုုတ္လ ခရီးစဥ္ဟာ ဒုုတိယေျမာက္ ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ ဒီႏွစ္အတြင္း သြားေရာက္ တဲ့ ခရီးစဥ္လည္း ျဖစ္မွာပါ။
ျမန္မာႏုုိင္ငံဆုုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး မစၥတာ ေတာမတ္စ္ အုုိေဟး ကင္တာနား ဟာ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ က သူ႔ရဲ႕မၾကာမီက ဥေရာပ ခရီးစဥ္အတြင္း ကတိေပးခဲ့တဲ့အတုုိင္း ျမန္မာႏုုိင္ငံမွာ ယုုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ အက်ဥ္းက်ေနသူေတြ ဒီႏွစ္ကုုန္မွာ မရွိေစရဘူးဆုုိတဲ့ ေျပာဆုုိခ်က္အတုုိင္း ဇူလုုိင္လ ၂၃ ရက္ေန႔က ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၇၃ ဦးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့အေပၚ ႀကိဳဆုုိလုုိက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၁၀၀ နီးပါး ဆက္လက္ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ အတြက္လည္း အားလုုံးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုုိ႔ သူကေတာင္းဆုုိလုုိက္ပါတယ္။
“ယုုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနသူ အားလုုံးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ က်န္ေနေသးတယ္ ဆုုိတာကုုိ က်ေနာ္ နားမလည္ႏုုိင္ပါဘူး။ ဒါဟာ က်ေနာ္ လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရး မႉး ျဖစ္လာကတည္းက ျမန္မာအစုုိးရကုုိ ေတာင္းဆုုိ လာခဲ့တာပါ။ ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလုုံးကုုိ ျပန္လႊတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ဒါ့အျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြကုုိ ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ရွိေနတဲ့ အေပၚမွာလည္း စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း မစၥတာ ကင္တာနား ကေျပာပါတယ္။
“အခုု အရပ္သား အစုုိးရလက္ထက္မွာ အစုုိးရရဲ႕ ေပၚလစီေတြနဲ႔ အျမင္ခ်င္းမတူတဲ့သူေတြကုုိ ျပန္ၿပီးဖမ္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သဘာ၀ သယံဇာတ တူးေဖာ္မႈ၊ ေရကာတာတည္ေဆာက္မႈ၊ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈ၊ တျခားမိ႐ုုိးဖလာ လုုပ္ကုုိင္မႈေတြအျပင္ ရခုုိင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြကုုိလည္း ဖမ္းဆီးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။”
အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုုိကေရစီအင္အားစုု (NDF) ပါတီရဲ႕ ကခ်င္ျပည္နယ္ဆုုိင္ရာ ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ကုုိ ဇူလုုိင္လ ၁၈ ရက္ေန႔က ဖမ္းဆီးခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုုိ႔လည္း သူၾသဂုုတ္လ ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ သြားေရာက္တဲ့အခါ ျမန္မာအာဏာပုုိင္ေတြနဲ႔ သူ႔ရဲ႕စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မႈကုုိ ထုုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားမယ္လုုိ႔လည္း မစၥတာ ကင္တာနား ကေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုုိ႔ စုုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိပါတယ္။ သူဖမ္းဆီးခံရတဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္ဖတ္ရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အမႈကုုိ တရားေရးရာအရ ဆုုံးျဖတ္မယ္ဆုုိတာလည္း သိပါတယ္။ အစုုိးရအေနနဲ႔ ဒီေနရာမွာ ေစတနာရင္းမွန္ဖုုိ႔ လုုိပါတယ္။ တဘက္မွာ ႏုုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၇၃ ဦးကုုိ လႊတ္ေပးေပမဲ့ တဘက္မွာ ျပန္ဖမ္းဆီးမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ လုုိအပ္တဲ့သူေတြကုုိ အကူအညီေပးေနတဲ့သူ၊ တကယ္ဆုုိ အစုုိးရလုုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ကုုိ သူက၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ ၾသဂုုတ္လ ျမန္မာျပည္ သြားတဲ့အခါ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ကိစၥကုုိ ထည့္သြင္းၿပီး အာဏာပုုိင္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာကုုိ ၂၀၀၉ ခုုႏွစ္က ေက်းရြာအတြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အမႈနဲ႔စြပ္စဲြၿပီး ဖမ္းဆီးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကုုိ လူေသမႈနဲ႔ ပုုဒ္မ ၃၀၄ (က) အျပင္၊ ေဆးထုုိးအပ္ ကိုုင္တဲ့အမႈနဲ႔ ပုုဒ္မ ၃၃ အျပင္၊ ျမန္မာႏုုိင္ငံ ေဆး၀ါးအက္ဥပေဒ ပုုဒ္မ ၄၁ စသျဖင့္ ပုုဒ္မ ၃ ခုုနဲ႔ ဖမ္းဆီးထားတာျဖစ္ၿပီး ေဒၚေဘာက္ဂ်ာဟာ ေလာေလာဆယ္မွာ ဆက္သြယ္မႈ ခက္ခဲတဲ့ ဖားကန္႔မွာ ထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရတယ္လုုိ႔ သိရပါတယ္။
မစၥတာ ကင္တာနား က ျမန္မာအစုုိးရ အေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေဖာ္ေဆာင္ ရာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုုေ၀းဆႏၵျပမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆုုိမႈ စတဲ့ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုုိ ေလးစားလုုိက္နာၿပီး၊ ဥပေဒေတြကုုိ ျပင္ဆင္ရာ မွာ ျမန္မာႏုုိင္ငံရဲ႕ တရားေရးစနစ္ဟာလည္း သီးျခားရပ္တည္ဖုုိ႔ အေရးႀကီးတယ္ လုုိ႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။
“လြတ္လပ္စြာ ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆုုိခြင့္၊ ဆႏၵျပခြင့္ စသျဖင့္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ပဋိဥာဏ္ စာတမ္းႀကီးမွာ သိပ္ကုုိအေရးႀကီးတဲ့ အခြင့္အေရးတရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုုိ ျမန္မာအစုုိးရက ေလးစားဖုုိ႔ လုုိအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆႏၵျပသူေတြကုုိ ေဒသခံအာဏာပုုိင္ေတြ၊ ရဲနဲ႔တရား႐ုုံးေတြက တုုန္႔ျပန္ အေရးယူတာေတြကုုိ ႏုုိင္ငံေတာ္ အစုုိးရက ေလးေလးနက္နက္ စုုံစမ္းစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဒီလုုိဆႏၵျပသူေတြကုုိ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါဟာ ႏုုိင္ငံေရးအရ လႈံ႔ေဆာ္မႈ အေၾကာင္းတရားေတြ ပါေနလုုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥကုုိ အစုုိးရက စုုံစမ္းစစ္ေဆး ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း က်ေနာ္မၾကာမီ ၾသဂုုတ္လက် ျမန္မာႏုုိင္ငံ သြားတဲ့အခါမွာ ေဆြးေႏြးဖုုိ႔ ရွိပါတယ္။”
၂၀၀၈ ခုု၊ ေမလကစၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး စုုံစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သူ မစၥတာ ကင္တာနား ဟာ ဒီႏွစ္အတြင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန ႔ကလည္း ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ ၆ ရက္ၾကာ သြားေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ၾသဂုုတ္လ ခရီးစဥ္ဟာ ဒုုတိယေျမာက္ ျမန္မာႏုုိင္ငံကုုိ ဒီႏွစ္အတြင္း သြားေရာက္ တဲ့ ခရီးစဥ္လည္း ျဖစ္မွာပါ။
VOA Burmese မွ ကူးယူူေဖာ္ျပသည္
