 |
| ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္အေရာင္းဆုိင္တစ္ခု။ (ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္၊ ၂၀၁၃)။ |
စစ္အစိုးရလက္ထက္ ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာေတြကို အသြင္ေျပာင္းမယ့္ Public Service Media လို႔ေခၚတဲ့ အမ်ားျပည္သူဝန္ေဆာင္မႈ မီဒီယာဆိုင္ရာ ဥပေဒတရပ္ထုတ္ျပန္ဖို႔ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာန က ေရးဆြဲလိုက္တဲ့ မူၾကမ္းကို ျမန္မာ့မီဒီယာအသိုင္းအဝိုင္းက ကန္႔ကြက္လုိက္ပါတယ္။
အသစ္ခ်မွတ္မယ့္ အမ်ားျပည္သူဝန္ေဆာင္မႈမီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က စေနေန႔က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဒီရွင္းလင္းပြဲကို ကိုယ္တုိင္ တက္ေရာက္ သတင္းယူခဲ့တဲ့ ဗြီအိုေအ သတင္းေထာက္ ကိုေအာင္ရဲေမာင္ေမာင္က အျပည့္အစံုတင္ျပထားပါတယ္။
ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ပံုႏွိပ္ေရးနဲ႔ ထုတ္ေ၀ေရး ဥပေဒမႈၾကမ္းကို မီဒီယာ ေလာက အသိုင္းအ၀ိုင္းက ကန္႔ကြက္လို႔ မဆံုးေသးခင္မွာပဲ အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈမီဒီယာဆိုတဲ့ ဥပေဒ ၾကမ္းတရပ္ကို ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ခ်ျပလာတာပါ။ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္နဲ႔ ခ်ေပးမယ့္ ျပည္သူ႔ဘ႑ာေငြေတြထဲကေန အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈ မီဒီယာေတြ အတြက္ ျပန္ျပီးသံုးမယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ျပည္တြင္း မီဒီယာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက လံုးဝလက္မခံဘူး လို႔ ေျပာလာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးွဌာနက ဦးရဲထြဋ္ကေတာ့ အခုလို အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈ မီဒီယာ ဥပေဒတရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေအာင္ ျပင္ဆင္ရတာ ဟာ ျပည္သူေတြအားလံုးအတြက္ မွ်မွ်တတျဖစ္ေစတဲ့ မီဒီယာ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္လာေစဖို႔နဲ႔၊ ပုဂၢလိကပိုင္မီဒီယာေတြ မလုပ္ႏိုင္တဲ့ အခန္းက႑ေတြမွာ ၀င္ၿပီးလုပ္ကိုင္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္တာလို႔ ေျပာပါတယ္။
“ဒီကေန႔ အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ႏုိင္ငံေတြ market globalization လုပ္တဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ မီဒီယာကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ခ်ဳပ္ကိုင္လာၾကတာပါ။ ဥပမာ ဒီကေန႔ Rupert Murdoch ဆိုရင္ သူ ခ်ဳပ္ကိုင္တာမ်ားလြန္းေတာ့ အဂၤလန္မွာ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြျဖစ္လာတယ္။ ဆိုေတာ့ သူတုိ႔ေတာင္မွ ျပန္ၿပီးေတာ့ မီဒီယာ monopoly ကုိ ဘယ္လိုျပန္ထိန္းရမလဲ ဆုိၿပီး ေဆာင္ရြက္လာရတဲ့သေဘာ ရွိေနတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက က်ေနာ္တုိ႔က လြတ္လပ္စြာ စာနယ္ဇင္း ထုတ္ေ၀ခြင့္ကို က်ေနာ္တုိ႔က ထိန္းခ်ဳပ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။”
အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈ မီဒီယာေတြေၾကာင့္ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြေပၚမွာေျပာခြင့္မရွိတဲ့ လူေတြ ေျပာခြင့္ရလာႏိုင္သလို၊ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေတြနဲ႔ ထုတ္လႊင့္တဲ့ မီဒီယာေတြ ျဖစ္ဖို႔ကိုလည္း ဒီ ဥပေဒနဲ႔ ခိုင္ခိုင္မာမာ အကာအကြယ္ေပးထားတယ္လို႔လည္း ဦးရဲထြဋ္က ေျပာပါတယ္။
ျပည္တြင္းက ထိပ္တန္းမီဒီယာႀကီးတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Eleven media group ကေတာ့ ဒီဥပေဒ ျပဌာန္းတာဟာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ကန္႔ကြက္ပိတ္ပင္တာျဖစ္တယ္လို႔ ရႈျမင္ျပီး၊ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈမီဒီယာ ဥပေဒကိုလည္း ကန္႔ကြက္တယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ Eleven Media Group က ထုတ္ေ၀ေနတဲ့ Daily Eleven ေန႔စဥ္သတင္းစာရဲ႕ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ဦးေ၀ၿဖိဳး ကေတာ့ အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ PSM ရဲ႕ ရပ္တည္မႈက ေစာနကေျပာတဲ့ဥပေဒထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့အခ်က္ေတြမွာ၊ PSM ကို အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့ အခ်က္ေတြသာ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ တိက်တဲ့ျပဌာန္းခ်က္မရွိပါဘူး။ က်င့္၀တ္နဲ႔ထိန္းသိမ္းထားတာ တခုတည္းပဲ ရွိတာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ အားလံုးမွာေတာ့ အခုထိ ဒီလို ျပစ္မႈျပစ္ဒဏ္ေတြ ရွိေနဆဲပါပဲ။ ဒါက တစ္ခ်က္ပါ။”
ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ အေနာက္ဥေရာပ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႐ုပ္သံလႊင့္ မီဒီယာေတြမွာ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈမီဒီယာ လုပ္ငန္းေတြကို က်င့္သံုးတာေတြရွိေပမဲ့၊ ပံုႏွိပ္သတင္းစာလုပ္ငန္းေတြမွာေတာ့ အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈ မီဒီယာကို သိပ္မေတ႔ြရဘူးလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းစာဆရာအသင္း ဒုဥကၠ႒လည္းျဖစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရွိသူလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးသီဟေစာက ေျပာပါတယ္။
“အဓိက ကေတာ့ public service media မွာ public service broadcast နဲ႔ public service newspaper ေပါ့ေနာ္။ public service broadscast ဆိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း က်င့္သံုးၾကတယ္။ အဲဒီအပိုင္းကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လက္ခံလို႔ရတယ္။ public service newspaper ကေတာ့ တကမၻာလံုးမွာ မရွိသေလာက္ နည္းတယ္ေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ဒီမွာလုပ္လဲ။ လုပ္စရာမလိုဘူးဆိုတဲ့သေဘာ က်ေနာ္တို႔ ေျပာတယ္။”
လက္ရွိအခ်ိန္မွာ အရင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ေတြတုန္း က ျပည္သူပိုင္ သိမ္းထားတဲ့ ေၾကမံုနဲ႔ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာေတြကို အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈ သတင္းစာေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲတာကို လက္မခံသလို၊ ဒီသတင္းစာေတြဟာ အရင္ စစ္အစိုးရလက္ထက္ေတြမွာ ေရွ႕က ေျပးျပီး သားျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အစိုးရပိုက္ဆံနဲ႔ ထပ္ေပါင္းျပီး စီးပြားေရးလုပ္တဲ့အခါမွာ အခုလက္တေလာ ထုတ္ေ၀ခြင့္ေပးထားတဲ့ ပုဂၢလိကပိုင္ မီဒီယာေတြက သတင္းစာေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ရာက်တယ္လို႔လည္း ျပည္တြင္း မီဒီယာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက မွတ္ခ်က္ျပဳေျပာဆိုပါတယ္။
ျပန္ၾကားေရး ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးေဟာင္း ဦးေက်ာ္ဆန္း လက္ထဲကေန ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ဦးေအာင္ၾကည္ လက္ထဲမွာပဲ ျပန္ၾကားေရးက ေရးဆြဲလာတဲ့ ဥပေဒမူၾကမ္းေတြဟာ လက္ေတြ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သတင္းမီဒီယာသမားေတြနဲ႔ ထိပ္တိုက္္ေတြ႔ဆံုေနတာဟာ အခုတစ္ႀကိမ္ဟာဆိုရင္ ဒုတိယ အႀကိမ္ရွိလာပါျပီ။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ျပန္ၾကားေရးက ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ ဥပေဒမူၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္မွာ တင္ျပထားျပီး ျဖစ္သလို အခု အမ်ားျပည္သူ၀န္ေဆာင္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒကိုလည္း လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ တင္ျပဖို႔ႀကိဳးစားေနတာပါ။
မၾကာခင္မွာ အျခားဥပေဒ သံုးခု ျဖစ္တဲ့ စာၾကည့္တိုက္ဥပေဒ၊ ႐ုပ္သံလႊင့္ဥပေဒနဲ႔ ႐ုပ္ရွင္လုပ္ငန္း ဥပေဒေတြကိုလည္း ျပန္ၾကားေရး က ေရးဆြဲဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာင္ရဲ ေမာင္ေမာင္
VOA Burmese
