အသက္ ၄၀ အ႐ြယ္ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးက လက္ထဲမွ ဆန္စမ်ားကို ႀကဲပက္လိုက္စဥ္ ခိုတစ္ေကာင္လန္႔ၿပီး ခုန္လိုက္သည္။ ေနရာကား ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းၿမဳိ႕နယ္ ဝါးတန္းဆိပ္ကမ္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္း ဆန္စပါးကုန္စည္ ဒိုင္ေရွ႕တြင္ျဖစ္သည္။
လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးကို အေျခခံထားသည့္ ျမန္မာနိင္ငံ၏ အဓိက ဆန္ေဈးကြက္ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ဆန္ လက္ကားေဈးကြက္တြင္ ဆန္ၾကမ္းအေနျဖင့္မိုး၊ ေႏြႏွစ္မ်ဳိး၊ ဆန္ေခ်ာတြင္ ေပၚကြၽဲ၊ ေတာင္ပ်ံ၊ ေပၚဆန္း၊ ေပၚဆန္းတြင္လည္း ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚႏွင့္ ေရႊဘိုေပၚဆန္းဟူ၍ အၾကမ္းအား ျဖင့္ရွိသည္။
အေခ်ာ ေလးမ်ဳိး၊ အၾကမ္း ႏွစ္မ်ဳိး ေျခာက္မ်ဳိးရွိၿပီး ဆန္တစ္မ်ဳိးခ်င္းတြင္လည္း အနိမ့္စ၊ အလတ္စ၊ အျမင့္စ အၾကမ္းအားျဖင့္ သုံးမ်ဳိးခန္႔ရွိ၍ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆန္ အမ်ဳိးအစားေပါင္း ၁၈ မ်ဳိးအထက္ရွိေၾကာင္း စုံစမ္းသိရွိရသည္။
ဝါးတန္းကုန္စည္ဒိုင္သည္ ဆန္ေခ်ာ၊ ဆန္ၾကမ္းဆန္ကြဲ ဆန္စမ်ဳိးစုံ ၁၈ မ်ဳိးထက္ မနည္းေရာင္းခ်ေနသည့္ ပင္မေဈးကြက္ႀကီး ျဖစ္သည္။ ယင္းေဈးကြက္သည္ အထူးသျဖင့္ ဧရာဝတီတိုင္း ေျမာင္းျမ၊ ဖ်ာပုံ၊ ေဒးဒရဲ၊ က်ဳိက္လတ္၊ လပြတၱာ၊ ပုသိမ္၊ ဘိုကေလး၊ ေမာ္လၿမိဳင္ကြၽန္းၿမဳိ႕မ်ားမွဆန္မ်ား ရန္ကုန္ကိုတင္ပို႔ရာႏွင့္ ဘုရင့္ေနာင္မွ ဆန္ပြဲ႐ုံ ပိုင္ရွင္မ်ားက ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ စည္ပင္သာေရး နယ္နိမိတ္အတြင္းရွိ ၿမဳိ႕နယ္မ်ားမွ ဆန္လက္လီဆိုင္မ်ား၊ အထက္အညာ၊ ျမဝတီ၊ မူဆယ္နယ္စပ္မ်ားကို သာမက အာဖရိကတိုက္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံ တခ်ဳိ႕သို႔လည္း တင္ပို႔ရန္ ဆန္ဝယ္ယူ စုေဆာင္းေရာင္းဝယ္သည့္ ဆန္ေဈးကြက္ႀကီး ျဖစ္သည္။
လက္ရွိ ဝါးတန္းဆန္စပါးကုန္စည္ဒိုင္တြင္ ဆန္ေခ်ာေဈးသည္ အျမင့္၌ၿငိမ္ေနၿပီး ဆန္ၾကမ္းမွာ သႀကၤန္မတိုင္မီအခ်ိန္ ေဈးႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ တစ္အိတ္ ၅၀၀၀ ခန္႔ ေဈးတက္လာၿပီး ဆန္ၾကမ္းေဈး အတက္ၾကမ္းေနသည္ဟု ဆန္ေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္း အေတြ႔အႀကံဳႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ရွိ ဦးခ်မ္းက ေျပာၾကားသည္။
"ဆန္ၾကမ္းက နမူနာေတာင္ ၾကည့္လို႔မရဘူး။ တံဆိပ္ေျပာတယ္။ အိတ္ ၁၀၀ မွာလို႔ အိတ္ ၅၀ ရရင္ ကံေကာင္းတာပဲ" ဟု ၄င္းကဆိုသည္။
ဆန္ၾကမ္းေဈး ျမင့္တက္ေလ့ရွိသည့္ အခ်ိန္သည္ ပုံမွန္ထက္ ႏွစ္လခန္႔ ေစာေနၿပီး လက္ရွိ ေပါက္ေဈးသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က ရာသီသိမ္းခ်ိန္ အပိတ္ေဈးကို ေရာက္ရွိေနသည္။
သႀကၤန္မက်မီက တစ္အိတ္ ၁၄၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ရွိေသာ ဆန္ၾကမ္းရွယ္ေဈးႏႈန္း သည္ သႀကၤန္ၿပီးေနာက္ပိုင္း တစ္ရက္လွ်င္ တစ္အိတ္ ၂၀၀ မွ ၅၀၀ က်ပ္အၾကား ေဈး ေတာက္ေလွ်ာက္ တက္လာကာ ႏွစ္ပတ္ခန္႔ အတြင္း ဆန္ၾကမ္းရွယ္တစ္အိတ္ ၁၈၅၀၀ က်ပ္ ခန္႔အထိ ျဖစ္သြားေၾကာင္း ၄င္းကဆိုသည္။
၂၀၁၂-၂၀၁၃ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ဆန္ႏွင့္ ဆန္ထြက္ပစၥည္း တင္ပို႔မႈသည္ တန္ခ်ိန္ ၁၆ သန္းအထိရွိခဲ့ၿပီး စံခ်ိန္တင္ တင္ပို႔ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ စာရင္းဇယားမ်ား အရသိရသည္။
ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ပုံမွန္ကုန္သြယ္ေရးမွ ၅၇၇၃၄၈ တန္၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္ ကန္ေဒၚလာ ၂၀၂ ဒသမ ၉၈၁ သန္း တင္ပို႔ႏုိင္ခဲ့ၿပီး နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးမွ တင္ပို႔မူသည္ တန္ခ်ိန္ ၇၅၆၉၁၈၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္ ကန္ေဒၚလာ ၃၂၅ ဒသမ ၀၃၆ သန္းရွိေၾကာင္း ယင္းစာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။
နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ျမဝတီနယ္စပ္ထက္ တ႐ုတ္နယ္စပ္မွ တင္ပို႔မႈပိုမ်ားၿပီး တစ္ရက္လွ်င္ အိတ္သုံးေသာင္းခန္႔ ရွိေၾကာင္း ဘုရင့္ေနာင္ေဈးကြက္ ပိေတာက္လမ္းရွိ ဆန္ေရာင္းဝယ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ယမန္ႏွစ္က ရာေက်ာ္ႏွင့္ ငစိန္ဆန္မ်ားသာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကို တင္ပို႔ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုႏွစ္တြင္ ဆန္အမ်ဳိးအစားစုံ တင္ပို႔ေနကာ ဖြဲႏုကိုလည္း တင္ပို႔ေနေၾကာင္း ၄င္းကဆိုသည္။
ယခင္ႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရးသို႔ ဆန္အလုံးအရင္းႏွင့္ တင္ပို႔ခဲ့ၿပီး လက္က်န္ ဆန္ပမာဏကိုခန္႔မွန္းရန္ ခက္ခဲေနေၾကာင္း၊ ယခင္က ဆန္ေဈးတက္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းတြင္ ျပည္တြင္း ေလွာင္လက္ အခ်င္းခ်င္း ေဈးႀကဳိက္၍ဝယ္ၿပီး တက္ေဈးေမွ်ာ္မွန္းကာ ေလွာင္ၾကျခင္း ျဖစ္၍ ျပည္တြင္း၌ပင္ ဂိုေဒါင္ေျပာင္း လည္ပတ္သည့္သေဘာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခု ဆန္ေဈးတက္သည္မွာ ျပည္ပသို႔ ထြက္သြားျခင္းျဖစ္၍ ဆန္လက္က်န္မည္မွ်ရွိသည္ကို ခန္႔မွန္းရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း ဘုရင့္ေနာင္ စိန္ပန္းလမ္းမွ ဆန္ေရာင္းဝယ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
"တ႐ုတ္က အကုန္ဝယ္တယ္၊ ဆန္ကြဲ အစုတ္အျပတ္ပါမက်န္ ဝယ္တာ"ဟုျပည္ပသို႔ ဆန္စီးထြက္ၿပီး ဆန္ေဈးအခ်ိန္မတိုင္ခင္ တက္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းကို ရွင္းျပသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ျပည္ပသို႔ ပုံမွန္ဆန္မတင္ပို႔ႏိုင္ခဲ့၍ ေဈးကြက္ေပ်ာက္ သလို ျဖစ္ေနရာမွ ေဈးကြက္ျပန္ရလာၿပီး ၂၅ မွတ္ အမ်ဳိးအစားတန္ နိမ့္ဆန္မ်ား အာဖရိကႏုိင္ငံမ်ားကို တင္ပို႔ေနရာမွာ ဆန္အရည္အေသြး သတ္မွတ္ခ်က္တြင္ အကဲဆတ္သည့္ဂ်ပန္ ႏွင့္ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားကို အရည္အေသြးေကာင္း ဆန္မ်ား တင္ပို႔လာႏိုင္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးလုပ္ငန္း အသင္းခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးခ်စ္ခိုင္က ဆိုသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဆန္ေဈးကြက္ အစဥ္အလာအရ သႀကၤန္အၿပီးတြင္ ေႏြစပါးမ်ား လိႈင္လိႈင္ထြက္ရွိခ်ိန္ ျဖစ္၍ ဆန္ေဈး တက္ေလ့တက္ထရွိသည့္ အခ်ိန္မဟုတ္။
ႏွစ္စဥ္ ဆန္ေဈးတက္ခ်ိန္သည္ ထြန္တုံးပိတ္ခ်ိန္ဟု ေခၚသည့္ ဇူလိုင္၊ ၾသဂုတ္၊ စက္တင္ဘာ လမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ယခုႏွစ္ဆန္ေဈးတက္သည္မွာ ေစာေနေၾကာင္း၊ ရန္ကုန္ ဆန္ေဈးတက္သည့္ အရွိန္ႏွင့္ နယ္စပါးေဈးသည္လည္း တင္း ၁၀၀ ကိုက်ပ္ ၈၀၀၀၀ ခန္႔ ေဈးျမင့္လာၿပီး ေလးသိန္း အထိေရာက္ေနေၾကာင္း ေျမာင္းျမၿမဳိ႕မွ ဆန္စက္လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ယခုႏွစ္တြင္ မိုးေခါင္မႈေၾကာင့္ ေႏြစပါးစိုက္ ေဒသတခ်ဳိ႕ ေရမရသည့္ အခက္အခဲေၾကာင့္ ေႏြစပါးေမွ်ာ္မွန္းသေလာက္ မထြက္ျဖစ္ေန၍ ေႏြစပါး ေပၚၿပီးခါစမွာပင္ စပါးေဈးႏွင့္ ဆန္ေဈး တစ္ၿပဳိင္နက္တည္း တက္ခဲ့ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္လက္ရွင္းျပသည္။
လက္ရွိေဒၚလာေဈး ၉၆၀ ခန္႔ျဖစ္လာခ်ိန္တြင္ သေဘၤာတင္သည့္သူမ်ား ဆန္ဝယ္ယူစုေဆာင္း မႈ ျမင့္တက္ေနၿပီး လက္ရွိေဈးသည္ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ေနသည္ဟု ယူဆသည့္ ဘုရင့္ေနာင္ ေလွာင္လက္ မ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္ လက္လီဆိုင္မ်ားက ေရာင္းကုန္သေလာက္သာ ဝယ္ေတာ့ၿပီး ေလွာင္ရန္စိတ္ မကူးၾကေတာ့ေၾကာင္း ေတာင္ဒဂုံၿမဳိ႕နယ္ စည္ပင္လမ္းမွ ဆန္လက္လီေရာင္းခ်သူ တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္ကမူ ဆန္ေဈးမ်ား ျမင့္တက္လာခ်ိန္တြင္ အခ်ိန္ကိုက္ အရန္ဆန္မ်ား ထုတ္ေရာင္းေပးမည္ဟု ေၾကညာထားသည္။
ႏွစ္စဥ္ ဆန္ပိုလွ်ံသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆန္ျပတ္လပ္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ေဒၚလာေဈး တက္သည့္အရွိန္၊ တ႐ုတ္နယ္စပ္ ဝယ္လိုအား ႀကီးႀကီးမားမားရွိေနသည့္ အရွိန္၊ ရာသီဥတုေၾကာင့္ ဆန္အထြက္ ဆုတ္ယုတ္ခဲ့သည့္ အက်ဳိးဆက္တို႔ေၾကာင့္ ဆန္လက္က်န္ နည္းပါးလာလွ်င္ ျပည္ပသို႔စံခ်ိန္ တင္ တင္ပို႔မႈႏွင့္အတူ ျပည္ပဆန္ေဈးကြက္ သည္လည္း စံခ်ိန္တင္ေဈးႏႈန္းမ်ား ေရာက္သည္အထိ ျမင့္တက္ႏုိင္သည္ဟု ဆန္ေရာင္းဝယ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။
လက္ရွိေႏြစပါး ေပၚဆဲအခ်ိန္တြင္ လယ္သမားမ်ား စပါးေရာင္းေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး လယ္သမားအတြက္ စပါးေဈးေကာင္းရရန္ စပါးေဈးျမင့္ရန္ ႀကဳိးစားလုပ္ေဆာင္ထားရေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါးလုပ္ငန္း အသင္းခ်ဳပ္ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေအာင္သန္းဦးက ေျပာၾကားသည္။
"လက္ရွိ အေနအထားက ေဈးႏႈန္း ခန္႔မွန္းရ ေစာေသးတယ္။ စားသုံးသူနဲ႔ လယ္သမားႏွစ္ဖက္စလုံး မွ်တေအာင္ ထိန္းညႇိေပးသြားမယ္"ဟု ၄င္းကဆိုသည္။
ယခုဆန္ၾကမ္းေဈး ေရာက္ေနသည့္ ေဈးႏႈန္းသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က စပါးေဟာင္း ျပတ္ခ်ိန္ စပါးအသစ္ မေပၚခင္ စပ္ကူးမပ္ကူး ေဈးႏႈန္းျဖစ္ေနေၾကာင္း တ႐ုတ္မွအဝယ္ ဆက္တိုက္ရွိေနၿပီး ေငြေဈးဆက္ျမင့္ ေနလွ်င္ ဆန္ေဈးက်ရန္ထက္ အတက္ကိုသာ ဦးတည္ႏုိင္သည္ဟု ဝါးတန္းကုန္စည္ဒိုင္ အေျခစိုက္ ဆန္ေရာင္းဝယ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္ ဦးခ်မ္းက ဆိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၆၀-၁၉၆၃ ခုႏွစ္က ကမၻာေပၚတြင္ ထိပ္တန္းဆန္ တင္ပို႔သည့္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁ ဒသမ ၇ သန္းအထိ တင္ပို႔ႏုိင္ခဲ့သည္။
ႏိုင္မင္းေဝ
The Voice Weekly
