၂၀၁၃ ၊ မတ္ ၁၂
ကြၽဲ၊ ႏြားတို႔မွတစ္ဆင့္ လူသို႔ ကူးစက္တတ္သည့္ ေဒါင့္သန္း ေရာဂါသည္ အပူပိုင္းဇုန္မ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားၿပီး ယင္းေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသည့္ ကြၽဲႏြား သိုးဆိတ္တို႔၏ အသားမ်ားကို စားသံုးမိသူမ်ားမွာ အေရျပားအနာမ်ားျဖစ္ကာ အသက္ေသဆံုးသည္အထိ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။ ကြၽဲႏြားမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားတတ္သည့္ ေဒါင့္သန္းေရာဂါကို ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကပင္ အျခားေရာဂါမ်ားႏွင့္ ေရာေထြးစြာ ေတြ႔ရွိခဲ့ၿပီး လူသို႔ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးအျဖစ္ ေတြ႔ရွိခဲ့ရသည္။ ယင္းေရာဂါကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းကပင္ စတင္ေတြ႔ရွိ ခဲ့ရေၾကာင္း၊ Bacillus Anthrasis ဟုေခၚသည့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမွတစ္ဆင့္ လူ၊ တိရစၦာန္တို႔၏ ခႏၶာကိုယ္တြင္ Vejetative form ျဖင့္ ေတြ႔ရွိရၿပီး ခႏၶာကိုယ္ျပင္ပ ေရာက္ရွိသည့္အခါ Spore form သို႔ ေျပာင္းလဲ သြားေၾကာင္း ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာနမွ သိရသည္။ ယင္း Spore သည္ သာမန္ပိုးသတ္ေဆးႏွင့္ အပူခ်ိန္ကို ေကာင္းစြာ ခံႏုိင္ရည္ရွိၿပီး ေဒါင့္သန္းေရာဂါ ပိုးသည္ Spore form အေနျဖင့္ေျမႀကီးထဲတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ အထိ ဆက္လက္ ရွင္သန္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ေရာဂါကို ကူးစက္လက္ခံေစႏုိင္သည့္ လူႏွင့္ တိရစၦာန္မ်ားသို႔ ျပန္လည္ ကူးစက္ ျဖစ္ပြားေစတတ္ေၾကာင္း သိရသည္။ “ေရာဂါျဖစ္ဖူးတဲ့ ေဒသေတြမွာ အေျခအေန ေပးလာရင္ ေရာဂါကို ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာေစ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီကတစ္ဆင့္ တိရစာၦန္ေတြကို ကူးစက္လာၿပီး သူတို႔ေတြ ေသဆံုးသြားလို႔ ဖ်က္ၿပီးစားရင္ လူေတြမွာပါ ေရာဂါကူးစက္ ေစပါတယ္။ အခုလို အပူခ်ိန္ ျမင့္မားတဲ့ ရာသီမ်ဳိးမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္” ဟု ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရးဦးစီးဌာန၊ ေရာဂါပ်ံ႔ႏွံ႔မႈ ေလ့လာေရးဌာနစိတ္ တာ၀န္ရွိသူ တစ္ဦးက ေျပာသည္။ ႏြားေဒါင့္သန္း ေရာဂါပိုးသည္ ေသြးေႏြးသတၱ၀ါ အားလံုးသို႔ ကူးစက္ႏုိင္ၿပီးေရာဂါမ်ဳိးဥ အမ်ားအျပား ႐ႉမိျခင္း (အနည္းဆံုး မ်ဳိးဥ ၈၀၀၀ မွ ၁၀၀၀၀) အထိ၊ ေရာဂါပိုး ရွိေသာ အသားစားမိျခင္းႏွင့္ အေရျပား ထိခိုက္ရွနာမွ တစ္ဆင့္ ျဖစ္ပြားေသာ ေဒါင့္သန္းေရာဂါသည္ ကုသမႈ မျပဳပါက ျဖစ္ပြားမႈ၏ ၂၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းအထိ ေသဆံုးႏုိင္ေၾကာင္း၊ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းမွ တစ္ဆင့္ ျဖစ္ပြားေသာ အဆုတ္ေဒါင့္သန္း ေရာဂါသည္ ေဆးကုသမႈ မျပဳလုပ္ပါက ၈၀ မွ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေသဆံုးႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။ ၎တာ၀န္ရိွသူကပင္ “ေဒါင့္သန္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ ကြၽဲႏြားပိုင္ရွင္ ေတာင္သူေတြက ေဒါင့္သန္းေရာဂါပုိးရဲ႕ အေရးပါပံုကုိ သိပ္ၿပီးမသိၾကဘူး။ လူ႔အသက္ကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာကိုလည္း သိပ္မသိၾကဘူး။ ကာကြယ္ေဆး ပံုမွန္သြားထိုး ေပးရင္လည္း လိုလိုလားလား မထိုးခ်င္ၾကဘူး” ဟု ေျပာသည္။ ထို႔ျပင္ ကြၽဲႏြားမ်ား ႐ုတ္တရက္ ေသဆံုးပါက ေျမြကိုကျ္ခင္း၊ အပူရွပ္ျခင္းဟု ဆိုကာ စနစ္တက် စစ္ေဆးျခင္းမ်ဳိး မရိွဘဲ ၎အသားကို ဖ်က္စားေလ့ ရိွၾကေၾကာင္း၊ ထိုမွတစ္ဆင့္ လူကိုေရာဂါ ကူးစက္မႈမ်ား ျဖစ္လာၿပီး အရပ္အေခၚ အမဲနာဟု သိၾကေၾကာင္း၊ကုသပါကလည္း ေဆးၿမီးတို မ်ားႏွင့္သာကုသၾကေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ ေဒါင့္သန္းေရာဂါပိုး မကူးစက္ေစရန္ ေရာဂါပိုး လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရွိသည့္ တိရစၦာန္မ်ားကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးျခင္း၊ ကြၽဲႏြားအေသ အသားမ်ားကို ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ျခင္း မျပဳျခင္းႏွင့္ ပံုမွန္မဟုတ္ဘဲ ႐ုတ္တရက္ ေသဆံုးသည့္ တိရစၦာန္ႏွင့္ တိရစၦာန္ထြက္ ပစၥည္းမ်ားကို စနစ္တက် မီး႐ႈိ႔ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ေျမျမဳပ္ျခင္းႏွင့္ ေမြးျမဴေရး ျခံဖ်န္း ပိုးသတ္ေဆးမ်ားကို စနစ္တက် အသံုးျပဳ၍ ဇီ၀လံုျခံဳေရးအား အေလးထား ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ေဒါင့္သန္းေရာဂါကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္ဦးလြင္၊ ေပ်ာ္ဘြယ္ႏွင့္ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျမင္းမူ၊ ျမင္းျခံႏွင့္ ငဇြန္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း၊ လူေသဆံုးမႈ မ်ားလည္း ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အတြင္း မႏၲေလးတုိင္း ေဒသႀကီးတြင္ က်င္းပသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိရစၦာန္ ေဆးကုဆရာ၀န္မ်ား ညီလာခံတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ေဒါင့္သန္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈကို စူးစမ္းေလ့လာမႈအရ သိရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏြားေဒါင့္သန္းေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အေျခအေန ခုႏွစ္၊ လ တုိင္းေဒသႀကီး/ၿမဳိ႕နယ္ လူသုိ႔ကူးစက္မႈႏႈန္း ၂၀၀၉ ဧၿပီ မႏၱေလး၊ ျပင္ဦးလြင္ ၅ ၂၀၀၉ ေမ မႏၱေလး၊ ေပ်ာ္ဘြယ္ ၁၄ ၂၀၀၉ ေအာက္တုိဘာ မႏၱေလး၊ ေညာင္ဦး ၁၆ (၃ ဦးေသဆုံး) ၂၀၁၀ ဇူလုိင္ စစ္ကုိင္း၊ ျမင္းမူ ၃၀ ၂၀၁၀ ဇူလုိင္ မႏၱေလး၊ ျမင္းၿခံ ၁၈ ၂၀၁၀ ဇူလုိင္ မႏၱေလး၊ ငါန္းဇြန္ ၁၅ (၁ ဦးေသဆုံး) ဓာတ္ပုံ - မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး၌ ႐ုတ္တရက္ေသဆံုးၿပီး ႏြားေဒါင့္သန္း ေရာဂါဟု သံသယရွိသည့္ ႏြားကို သယ္ယူေနစဥ္ Eleven Media Group
