စိန္ေခၚခ်က္မ်ားမွ - အခြင့္အလမ္း
သပြတ္အူၾကားမွ - မဂၤလာလမ္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ပဋိပကၡမ်ား စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာႏွင့္ ဆက္စပ္အေတြးမ်ား
ေျခဆင္း
“စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္အတူ အခြင့္အလမ္းေတြ ကပ္ပါလာတတ္သည္” ဆုိေသာ ဆုိ႐ိုးကို လက္ပံေတာင္း အစီရင္ခံစာႏွင့္ ရခိုင္အစီရင္ခံစာ တုိ႔ကို ဖတ္ရေတာ့မွ ပိုနားလည္ သေဘာေပါက္လာရသလုိ ရွိသည္။ ေျပာရရင္ လက္ပံေတာင္းကိစၥေရာ ရခိုင္အေရး သည္ပါ ႏုနယ္ေသာ ဒီမုိကေရစီ အတြက္ မေသးလွေသာ စိန္ေခၚခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္တြင္းသာမက ျပည္ပႏွင့္ပါ ဆက္စပ္ေနသည္ျဖစ္၍ အျပန္႔က်ယ္လွသလို သမိုင္းဇာစ္ျမစ္ မ်ားႏွင့္ပါ ပတ္သက္ေနသည္ျဖစ္၍ နက္႐ႈိင္းလွသည္။ ထုိ႔ထက္ အစြဲအလမ္းမ်ား၊ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားလည္း လိမ္ယွက္လ်က္ ရွိေနရာ သပြက္အူတမွ် ႐ႈပ္ေထြးလွသည္။
ဤမွ်က်ယ္ျပန္႔၊ နက္႐ႈိင္း၊ ႐ႈပ္ေထြးလွေသာ “အမယ္ဘုတ္ခ်ည္ငင္” ႀကီးမ်ားကို ေပးသမွ် အေျခအေနတြင္ အမွ်တဆံုး ခ်ဥ္းကပ္၍ အေကာင္းဆံုး အႀကံျပဳခဲ့ၾကသည့္ ေကာ္မရွင္ႏွစ္ရပ္လံုးကို မခ်ီးက်ဴးဘဲ မေနႏုိင္ပါ။ ယခု အခ်ိန္ထိ စာေရးသူတုိ႔ ႏုိင္ငံတြင္ အားနည္းပါးလ်ဆဲ “ဒီမုိကရက္တစ္
စဥ္းစားနည္း” မ်ားအတြက္ အစျပဳခ်က္ ျဖစ္ေလမည္လား ေတြးမိသည္။ ေနာင္ အနာဂတ္ “ဒီမိုကရက္တစ္ယဥ္ေက်းမႈ” အတြက္ အခြင့္အလမ္းေကာင္း ျဖစ္ေလမည္လား၊ ေမွ်ာ္လင့္မိသည္။
မဂၤလာပါ၊ လက္ပံေတာင္းေကာ္မရွင္၊
ထပ္ဆင့္မဂၤလာပါ ရခုိင္ေကာ္မရွင္။
သဘာဝမတူ ခ်ဥ္းကပ္ပံုမတူ
အမွန္စင္စစ္ လက္ပံေတာင္းကိစၥႏွင့္ ရခိုင္အေရးမွာ သေဘာသဘာဝခ်င္း တူၾကသည္ မဟုတ္ပါ။ သို႔ႏွင့္အမွ် ခ်ဥ္းကပ္ပံုခ်င္းလည္း မတူႏုိင္ေပ။ တူလုိ႔ မျဖစ္ပါေခ်။
လက္ပံေတာင္းကိစၥမွာ အၿပိဳင္ျဖစ္ေနေသာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ား၏ ပဋိပကၡသေဘာ ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္တြင္ စီးပြားေရးကုမၸဏီ ႏွစ္ခု (ဝမ္ေပါင္ႏွင့္ ဦးပိုင္) ရွိ၍ က်န္တစ္ဖက္တြင္ ေဒသခံလူထုရွိသည္။ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း မွာပင္ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး တုိးတက္မႈႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မႈတုိ႔ကို ခ်ိန္ညႇိဖုိ႔ကလည္း ရွိေနသည္။ ေနာက္ထပ္ထည့္သြင္း စဥ္းစားစရာ တစ္ခုမွာ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး၊ အထူးသျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံ တစ္ခုႏွင့္ ဆက္ဆံေရး။ ဤတြင္ ေကာ္မရွင္က ေခတ္သစ္ဂိမ္းသီအုိရီျဖင့္ ျပႆနာကို အေျဖထုတ္ေပးလုိက္သည္။ “ရွဥ့္လည္းေလွ်ာက္သာ၊ ပ်ားလည္း စြဲသာ”။
ရခိုင္ကိစၥကား လက္ပံေတာင္းႏွင့္ မတူ။ ပို၍ အျပန္႔က်ယ္သလုိ ပို၍ နက္ရိႈင္းသည္။ ပို၍႐ႈပ္ေထြးသည့္ သေဘာလည္းရွိသည္။ လက္ပံေတာင္းမွာလုိ အက်ဳိးစီးပြားခ်င္း ပဋိပကၡသက္သက္မွ် မဟုတ္။ ေျပာရလွ်င္ ရခိုင္ျပည္ နယ္တြင္ ျဖစ္ပ်က္သြားေသာ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ရာ ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ ပဋိပကၡ အသြင္ ေဆာင္ခဲ့ရေသာ အသိုင္းအဝိုင္း ႏွစ္ခုလံုးအတြက္ ဘာတစ္ခုမွ အက်ဳိးမရွိ။ အသက္အုိးအိမ္ စည္းစိမ္မ်ား ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရ႐ံုမွ်မက ပူေလာင္ေသာ ေဒါသအာဃာတ ေတြသာ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ မည္သည့္အသိုင္းအဝိုင္း၏ အက်ဳိးစီးပြား မွမပါ။ အက်ဳိးပ်က္ရာသာ ျဖစ္သည္။ ပြဲလန္႔ ဖ်ာခင္းလုိသူ အႀကံသမားမ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြားမွ်သာ ျဖစ္သည္။
ထို႔ထက္ ရခိုင္အေရးမွာ သမုိင္းဇာစ္ျမစ္မ်ားႏွင့္ ဆုိင္သလုိ ပထဝီႏုိင္ငံေရး ႏွင့္လည္း ပတ္သက္ေနသည္။ မြန္ျမတ္ေသာ ဘာသာတရားႀကီး ႏွစ္ခုကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ထိပ္တိုက္ ေတြ႔ေစခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံေရး ပရိယာယ္ေတြလည္း ရွိေနျပန္သည္။ ၿပီးေတာ့ ၂၁ ရာစု ေခတ္ေရစီးကို သမုိင္းဦး “သီယိုကေရစီ” (Theocracy) ျဖင့္ ခုခံဆန္႔က်င္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနေသာ စစ္ေအးလြန္ ႏုိင္ငံတကာ ေနာက္ခံအခင္းအက်ဥ္း။ ဤသို႔ေသာ သပြတ္အူ ဇာတ္႐ႈပ္ႀကီးကို ေကာ္မရွင္က ခ်ဥ္းကပ္မႈ ႏွစ္မ်ဳိးျဖင့္ ကိုင္တြယ္လုိက္သည္ဟု နားလည္ရပါသည္။ “လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဥ္းကပ္မႈ” (Human Rights Approach) ႏွင့္ “အမ်ဳိးသား အမွတ္အသား သ႐ုပ္ဆုိင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္မႈ” (National Identity Approach)
လူမ်ဳိး၊ အသားအေရာင္၊ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ ဘယ္လုိပင္မတူ ျခားနားသည္ျဖစ္ေစ၊ လူသည္ လူပင္ျဖစ္ရာ “လူ႔အခြင့္အေရး” ကို ပစ္ပယ္လုိ႔ မရ။ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း မွာပင္ “အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံမ်ား” အျဖစ္ စုစည္းေနထုိင္ ၾကေသာ ပကတိအရွိ ကုိလည္း ဥေပကၡာျပဳလုိ႔ မျဖစ္ျပန္ရာ။ “အမ်ဳိးသား အမွတ္အသားသ႐ုပ္” ကိုလည္း သိမွတ္လက္ခံ ၾကရမည္သာျဖစ္ပါသည္။ ေကာ္မရွင္၏ ခ်ဥ္းကပ္ပံုတြင္ ဤသေဘာႏွစ္မ်ဳိးလံုးႏွင့္ မလြတ္၍ ေက်နပ္မိသည္။
သမုိင္းဇာစ္ျမစ္ႏွင့္ ပထဝီႏုိင္ငံေရး
ဆုိခဲ့ၿပီးသည့္အတုိင္း ရခိုင္အေရးမွာ သမုိင္းဇာစ္ျမစ္မ်ားႏွင့္ ဆုိင္သလုိ ပထဝီႏုိင္ငံေရး ႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္။ သမိုင္းဇာစ္ျမစ္ ဆုိရာတြင္ ဟိုးေရွး အတီေတ၊ ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈ မ်ားႏွင့္ ဆုိင္သလုိ ကိုလုိနီစနစ္၏ ဆုိးေမြမ်ားမွာလည္း အေရးႀကီးသည့္ အခန္းမွ ပါဝင္ေနသည္။ ထို႔ေနာက္ ဒုတိယကမၻာစစ္၊ လြတ္လပ္ေရး ေခတ္ဦး စစ္ပြဲမ်ား၊ အုိင္ဒီအုိလုိဂ်ီ အ႐ႈပ္အေထြးမ်ား၊ ျပည္တြင္းစစ္မ်ား ...။ ၿပီး လူဦးေရ တုိးပြားမႈ အျမင့္ဆံုး ႏုိင္ငံတစ္ခုႏွင့္ ထိစပ္ေနရာမွ အေၾကာင္းခံ ထြက္ေပၚလာေသာ ပထဝီႏုိင္ငံေရး ျပႆနာအခ်ဳိ႕ ...။ ဤျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာက တူးဆြ ေဖာ္ထုတ္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
စာေရးသူအေနႏွင့္မူ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အပါအဝင္ ယေန႔ ကမၻာ့ထိပ္သီး ႏုိင္ငံမ်ားပင္ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနၾကရေသာ ပထဝီႏုိင္ငံေရး ျပႆနာတစ္ခုႏွင့္ ဆက္စပ္စဥ္းစား ေနမိသည္။ Border Land ကိစၥျဖစ္ပါ သည္။ Border Land မွာ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံ ႏွစ္ခုၾကားရွိသည့္ နယ္ေျမျဖစ္သည့္တုိင္ သာမန္ “နယ္စပ္ေဒသ” ႏွင့္မတူပါ။ သို႔အတြက္ “ထိစပ္နယ္ေျမ” သို႔မဟုတ္ “ႏွစ္ဖက္ခြနယ္ေျမ” စသျဖင့္ ဘာသာျပန္လွ်င္ သင့္မည္လား စဥ္းစားမိသည္။
ေခတ္ၿပိဳင္အနာဂတၱိ ဆရာတစ္ဦးျဖစ္သူ ေဂ်ာ့ဖ႐ိုင္းမင္းက အဆုိပါ ထိစပ္နယ္ေျမ မ်ား၏ သေဘာသဘာဝမ်ားကို ယခုလုိ ဖြင့္ဆုိဖူးသည္။ ထိစပ္ နယ္ေျမမ်ားမွာ
၁၊ ပိုင္ဆိုင္မႈ အႀကိမ္ႀကိမ္အေျပာင္းအလဲ ရွိသည့္ ေဒသမ်ား ျဖစ္သည္။
၂၊ သို႔ႏွင့္အမွ် လူမႈေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ မ်ဳိးစံု ေရာယွက္ေနတတ္သလုိ “အမ်ဳိးသားေရးသစၥာခံမႈ” (National Loyality) အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေသာ လူမ်ားလည္း ရွိေနတတ္သည္။
၃၊ ႏို္င္ငံတစ္ႏုိင္ငံမွ အျခား ႏုိင္ငံတစ္ခုခုသို႔ သမား႐ိုးက် ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္မႈ (Commentional Immigration) ႏွင့္ ထိစပ္နယ္ေျမ အတြင္း လူေရႊ႕ေျပာင္း ေနထုိင္မႈမွာ သေဘာသဘာဝခ်င္း မတူ။ သာမန္ေရႊ႕ေျပာင္း ေနထိုင္သူမ်ားမွာ အမိေျမကို အၿပီးတုိင္ ေက်ာခုိင္းၿပီး နယ္ေျမသစ္တြင္ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ေနေလ့ရွိသည္။ ထိစပ္နယ္ေျမ အတြင္း ေရာက္ရွိလာၾကသူ မ်ားမွာ အမိေျမႏွင့္ အၿပီးအျပတ္ ျဖစ္သြားသည္မဟုတ္။ အမိေျမႏွင့္ မူလအသိုင္း အဝိုင္းကို ေဒသသစ္တြင္ ဆြဲဆန္႔လုိက္သည့္ သေဘာပင္ ရွိသည္။
၄၊ သို႔ႏွင့္အမွ် ေဒသတြင္း တင္းမာမႈမ်ား ေပၚထြက္လာႏုိင္သလုိ အဆင္မသင့္လွ်င္ “ပထဝီႏုိင္ငံေရး အႏၲရာယ္လမ္းေၾကာင္း” မ်ားပင္ ျဖစ္သြားႏုိင္သည္။
သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္လိုက္ေသာအခါ ဖ႐ိုင္းမင္း၏ ဖြင့္ဆုိခ်က္မွာ မွန္ေလာက္စရာ ရွိမည္ထင္သည္။ ဥပမာ-ျပင္သစ္ႏွင့္ ဂ်ာမနီၾကားရွိ “အဲလ္ဆက္ႏွင့္ ေလာ္ရိန္း” ထိစပ္နယ္ေျမ အျငင္းပြားမႈမွ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး အထိ ဦးတည္သြားခဲ့ဖူးသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ အၿပီးတြင္လည္း အိႏၵိယႏွင့္ ပါကစၥတန္ၾကားရွိ “ကက္ရွမီးယား” ထိစပ္ နယ္ေျမ ျပႆနာေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စစ္ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ စစ္တလင္းျဖစ္ခဲ့ရေသာ “ကိုဆိုဗို” ေဒသဆိုလွ်င္လည္း ဆားဗီးယားႏွင့္ အယ္လ္ေဘးနီးယား ၾကားရွိ ထိစပ္နယ္ေျမပင္ ျဖစ္သည္။ ေျပာရလွ်င္ ယေန႔ထက္တိုင္ မီးခိုးအူေန ဆဲျဖစ္ေသာ ယူေကႏွင့္ အိုင္ယာလန္ၾကားမွ “ေျမာက္ပိုင္း အိုင္ယာလန္”၊ ယူအက္စ္ႏွင့္ မကၠစီနယ္စပ္ တစ္ေလွ်ာက္တို႔မွာ အခ်ိန္မေရြး ေပါက္ကြဲႏိုင္ေသာ ထိပ္စပ္နယ္ေျမ မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။
စာေရးသူက ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာေဒသမွာ ဖ႐ိုင္းမင္း ဖြင့္ဆိုျပေသာ ဆိုခဲ့ပါ ထိစပ္နယ္ေျမ သေဘာသဘာဝေတြ အျပည့္ရွိလိမ့္မည္ ထင္သည္။ သို႔အတြက္ ယေန႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနႏွင့္ "ဟစ္စ္ပန္နစ္စိန္ေခၚခ်က္” ကို ဘယ္လိုေပၚလစီ ခင္း၍ တံု႔ျပန္ေနသည္ကို စိတ္ဝင္စားသည္။ စာေရးသူၾကားရ ဖတ္ရသေလာက္ နယ္စပ္လံုၿခံဳေရးကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ကိုင္သည္။ (ဤအခ်က္ကိုေတာ့ ေကာ္မရွင္ကလည္း အႀကံျပဳထားသည္။) ေနာက္တစ္ဖက္မွ ကူးလာသူမ်ားကို ထိပ္စပ္နယ္ေျမမွာ စုမထား၊ ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ခြဲျဖန္႔ပစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤနည္းႏွင့္ အလုပ္ ျဖစ္ မျဖစ္ စဥ္းစားဖို႔ လိုပါလိမ့္မည္။ ထိစပ္နယ္ေျမ ျပႆနာကိုလည္း ထဲထဲဝင္ဝင္ သုေတသန လုပ္ေစခ်င္သည္။
လူသား၊ ႏိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသား
“စကားေနာက္ တရားပါ” ဆိုသလိုပင္ စကားလံုးမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ သေဘာထားမ်ား၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ရွိတတ္ၾကပါသည္။ ယခု ရခိုင္အေရး တြင္လည္း စကားလံုး ျပႆနာက အေတာ္ေလး ေရွ႕ေရာက္ေနသည္။ အကဲဆတ္သည္။ သူ႔အေၾကာင္းႏွင့္ သူျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာ အခ်ဳိ႕ႏွင့္ ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕က ပဋိပကၡအသြင္ ေဆာင္ေနေသာ အသိုင္းအဝိုင္း တစ္ခုကို “႐ိုဟင္ဂ်ာ” ဟု စြဲစြဲၿမဲၿမဲသံုးသည္။ ဤအတိုင္း သံုးစြဲရမည္ဟု ဖိအားေပးၾက သည္မ်ားပင္ ရွိသည္။ အမည္နာမ ေနာက္ကြယ္မွ ငုတ္ေနေသာ အႀကံအစည္မ်ားကို တြက္ဆမိသူ မ်ားက လက္မခံႏိုင္ၾကပါ။ ျမန္မာအစိုးရ ကိုယ္တိုင္ကလည္း လက္မခံပါ။ ဤသည္မွာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ပိုင္ခြင့္ပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာအစိုးရေရာ၊ ေကာ္မရွင္ကပါ “ဘဂၤါလီ” ဟူ၍သာ သံုးပါသည္။ စာေရးသူ တက္ဖူးေသာ ေနျပည္ေတာ္တြင္ က်င္းပသည့္ ရခိုင္အေရး အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံအမတ္ႀကီးက အဆိုပါ “ဘဂၤါလီဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ပတ္သက္ေနလို႔ပါ” ဟု သူက အေၾကာင္းျပသည္။ ပတ္သက္ဆက္စပ္မႈ ရွိ မရွိ အမ်ားသိျဖစ္သည့္တိုင္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ဆႏၵျဖစ္ေန၍ သံခင္းတမန္ခင္း အရ ေလးစားသင့္သည္ ထင္ပါသည္။ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္လားမသိ။ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ကမူ (ယခုအခ်ိန္ထိ) သူ၏ေနာက္ဆံုး မိန္႔ခြန္းတြင္ “ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ မူလကေရာက္ရွိေနၾကတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္သူမ်ား” ဟု သံုးႏႈန္းေျပာဆိုသြားသည္။
ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းဆိုရလွ်င္ စာေရးသူဘဝင္ မက်လွပါ။ ျမန္မာျပည္ တစ္နံတစ္လ်ား ရွိေနၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေစခ်င္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ စာေရးသူ အလိုက်ေျပာရလွ်င္ “ရခိုင္ျပည္နယ္ေရာက္ ႏိုင္ငံမဲ့မ်ား” ဟူ၍သာ ဆိုခ်င္သည္။
ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ေစ လူသားတစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ရာ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ႐ႈေထာင့္မွ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီမ်ား ေပးရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာ ကလည္း ဤအတိုင္းပင္ အႀကံျပဳထားသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဤအတိုင္း ေဆာင္ရြက္မည္ဟု အတိအလင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၿပီး ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာမွ ဝိုင္းဝန္း ကူညီၾကဖို႔လည္း တာဝန္ရွိပါသည္။ အဆိုပါႏိုင္ငံမဲ့ မ်ားထဲမွ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္သူ မ်ားကိုလည္း ဥပေဒႏွင့္အညီ စိစစ္၍ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳရပါလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး အျပည့္အဝေပးရ ပါလိမ့္မည္။ ဤအခ်က္ကိုလည္း ေကာ္မရွင္က အႀကံျပဳၿပီး ျဖစ္သည္။ ဤေနရာတြင္ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသားဥပေဒကို ေဝဖန္ၾကသည္မ်ားလည္း ရွိသည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ မႀကိဳက္ခြင့္၊ ေဝဖန္ခြင့္ရွိပါသည္။ သေဘာထား ကြဲလြဲခြင့္ ရွိပါသည္။ သို႔တေစ ဒီမိုကရက္တစ္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားျဖင့္ ကြဲလြဲၾကဖို႔ လိုပါလိမ့္မည္။ ၁၉၈၂ ဥပေဒမွာ တည္ဆဲတရားဝင္ ဥပေဒျဖစ္ရာ၊ ကိုယ္မႀကိဳက္တိုင္း ျပင္ခ်င္သလို ျပင္လို႔မရပါ။ ဒီမိုကရက္တစ္ လႊတ္ေတာ္သို႔တင္ၿပီး လႊတ္ေတာ္မွ တစ္ဆင့္သာ ျပင္လိုရသည္ကို အမ်ားသိၿပီးျဖစ္ပါသည္။
ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို ေက်ာ္၍ “႐ိုဟင္ဂ်ာမွာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုတစ္ခု ျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိးစု အခြင့္အေရး ေပးပါ” ဆိုလွ်င္ကား မီးခိုး မဆံုး၊ မိုးမဆံုး ျငင္းၾကဖို႔သာ ရွိေတာ့သည္။ ဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ရခိုင္ အပါအဝင္ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသားမ်ား၊ ျမန္မာပညာရွင္မ်ား ဘက္မွလည္း ေျပာစရာေတြ အျပည့္ ရွိပါလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာအားကိုးျဖင့္ တစ္ဖက္သတ္ က်ားကန္ ေျပာလို႔မျဖစ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထုတ္ျပန္ထားေသာ လူမ်ဳိးစုစာရင္းတြင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မပါေခ်။ ဤအခ်က္ကို ျငင္းခံုႏိုင္ပါသည္။ ျငင္းခြင့္ရွိပါသည္။ သို႔တေစ အမိန္႔ေပးခြင့္ေတာ့ မရွိ။ ဇြတ္အမိန္႔ေပးလွ်င္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ ပိုင္ခြင့္ကို ခ်ဳိးေဖာက္ရာေရာက္၍ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းႏွင့္ ညီ မညီ စဥ္းစားၾကဖို႔ရွိသည္။
စာေရးသူအျမင္ကို ေျပာရလွ်င္ အမုန္းမီးပြားမ်ားျဖင့္ ပူေလာင္ တင္းမာေနၾကေသာ အသိုင္းအဝိုင္း ႏွစ္ခုၾကား ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ႏိုင္ဖို႔ မနည္း ႀကိဳးပမ္းေနၾကရေသာ ယခုလို အခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ “႐ိုဟင္ဂ်ာ” ျပႆနာ ေရွ႕တင္လာသည္ကိုက စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေနသည္။ ေျပလည္ေရးေလာ ...၊ အက်ယ္အက်ယ္ မၿငိမ္းဖြယ္ျဖစ္ေရးေလာ ...။
စစ္ေအးလြန္ ဆက္စပ္အေျခအေန
စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ဆံုးခန္းတိုင္သြားေသာအခါ ကမၻာႀကီးမွာ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသို႔ ဦးတည္ သြားလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔တုိင္ေအာင္ ေမွ်ာ္လင့္သလုိကား မျဖစ္ “အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ” ဆုိတာ ေနာက္ထပ္အႏၲရာယ္ အရိပ္မည္းႀကီးႏွင့္ ရင္ဆုိင္ လုိက္ရျပန္သည္။ ပုိ၍ ဆုိးသည္မွာ အဆုိပါ အရိပ္မည္းႀကီးအေနႏွင့္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘာသာတရားႀကီး တစ္ခုကုိ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ အသုံးခ်လာျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုမ်ားႏွင့္ သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေသာ အစၥလာမ္မစ္ႏုိင္ငံမ်ား လက္တြဲ၍ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ အႏၲရာယ္ကုိ ကာကြယ္ၾကရျပန္သည္။ ယခုအခါဆုိခဲ့ပါ ႏုိင္ငံတကာ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ စစ္ေအးၿပီးခါစ ကေလာက္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ မရွိေတာ့ေသာ္လည္း အဓိကဖြံ႕ၿဖဳိးၿပီး ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားကုိ ဦးတည္ မတုိက္ႏုိင္ေတာ့ ေသာ္လည္း လုံးဝ က်ဆုံးသြားၿပီဟူ၍ကား မဆုိႏုိင္ပါေခ်။ ပစ္မွတ္ေျပာင္းသြားျခင္း မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဖြံ႕ၿဖဳိးဆဲႏုိင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ အစုိးရႏွင့္ လူထုၾကား ယုံၾကည္မႈ ေပ်ာက္ေနေသာ ႏုိင္ငံမ်ားကုိ အဓိကခ်ိန္ရြယ္ခ်က္ထားကာ စြက္ဖက္လာ ၾကသည္။
ေျပာရလွ်င္ စာေရးသူ အထူးစုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိသည္မွာ ဆုိခဲ့ၿပီးေသာ ႏုိင္ငံတကာ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ အႏၲရာယ္ပင္ျဖစ္သည္။ ရခုိင္အေရး စတင္ကတည္းက ဤအႏၲရာယ္ကုိ စုိးရိမ္တႀကီး ေစာင့္ၾကည့္ေနမိသည္။ ယခုအခ်ိန္အထိ တိက်ေသာအဆက္အစပ္ အေထာက္အထားမ်ား မေတြ႔ ရေသးသည့္တုိင္ “မေျပးေသာ္ ကန္ရာရွိ၊ ေဒြးႏွစ္ေဖာ္ သံဝါညႇိ” ၾကသည့္ အစအန အခ်ဳိ႕ကုိကား ျမင္သေလာက္ ျမင္ေနရေခ်ၿပီ။ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံရွိ ျမန္မာသံ႐ုံးကုိ ဗုံးခြဲတုိက္ခုိက္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားသည့္ သတင္း။ တစ္ဆက္တည္း “ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္မည္” ဆုိေသာ ျပည္ပအဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၏ ဂ်ီဟတ္ လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား...။ သမၼတႀကီး၏ ၿပီးခဲ့သည့္ မိန္႔ခြန္းတြင္လည္း စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အခ်က္တစ္ခုကို သတိျပဳမိသည္။ "...ယခင္ကာလ မ်ားက ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီေပးေရး ဆုိင္ရာ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကုိင္ခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္း အခ်ဳိ႕ရဲ႕ လုပ္နည္းကုိင္နည္း အမွားမ်ားေၾကာင့္ ျပႆနာမ်ား ပုိမုိ႐ႈပ္ေထြး နက္႐ႈိင္းခဲ့တာ ဟာလည္း ျငင္းဆုိ၍ မရသည့္ အမွန္တရား ျဖစ္ပါတယ္...” စသျဖင့္။
ဤတြင္ “လုံၿခဳံေရး” ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွ ပါဝါအမာမ်ားမွာ မလြဲမေရွာင္သာ ေရွ႕ေရာက္ဖုိ႔ လုိအပ္ လာပါေတာ့သည္။ ပါဝါအမာမ်ား၏ ဒဏ္သင့္မႈကုိ ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ခံခဲ့ရသူမ်ား အေနႏွင့္ စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမႈမ်ား ရွိၾက သလုိ အစုိးရသစ္ ကုိယ္တုိင္ကလည္း မိမိ၏ ပုံရိပ္ကုိ အတိတ္ႏွင့္ အဆက္ျပတ္ ေစေရး အတြက္ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္လာသည္မ်ား ရွိသည္။ သုိ႔ႏွင့္ အမွ် “လုံၿခဳံေရး” ဘက္မွ အားနည္းလစ္ဟာမႈ မ်ားလည္း ရွိသေလာက္ ရွိခဲ့ရသည္။ မျဖစ္သင့္ဟု ထင္ပါသည္။ အစုိးရျဖစ္မွေတာ့ ပါဝါအမာမ်ားကုိ အၾကြင္းမဲ့ ေရွာင္လုိ႔ ျဖစ္မည္မဟုတ္။ တစ္ခုေတာ့ရွိသည္။ “လုံၿခဳံေရးကုိ ထိပ္တင္ရင္း လြတ္လပ္မႈအခ်ဳိ႕ကုိ စေတးခဲ့ရသည့္” အေမရိက၏ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ တုိက္ဖ်က္ေရး အေတြ႔အႀကဳံမ်ားမွ သင္ခန္းစာယူဖုိ႔ေတာ့ လုိပါလိမ့္မည္။ ပါဝါအမာႏွင့္ ပါဝါအေပ်ာ့တုိ႔ကုိ ဟန္ခ်က္ညီညီ ေပါင္းစပ္က်င့္သုံးဖုိ႔ ျဖစ္သည္။
ဘာသာေပါင္းစုံ ဒုိင္ယာေလာ့ခ္
ေကာ္မရွင္အေနႏွင့္ ေပးသမွ် အေျခအေနတြင္ အေကာင္းဆုံး အႀကံ ျပဳခဲ့သည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ျပႆနာ အၿပီးအျပတ္ ေျဖရွင္းေရးအတြက္မူ အခ်ိန္ယူရဦးမည္ ထင္ပါသည္။ ဤကာလအတြင္း စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္မႈလုိ ေရရွည္ လုံးပမ္းအားထုတ္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ မနည္းမေနာ ရွိပါ လိမ့္ဦးမည္။ ဤကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္လည္း ေကာ္မရွင္က ထဲထဲဝင္ဝင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အႀကံျပဳထားသည္မ်ား ရွိပါသည္။
ေကာ္မရွင္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားအနက္ စာေရးသူ အာ႐ုံအၿငိဆုံး တစ္ခုမွာ “အစုိးရအေနျဖင့္ လူမႈေရးႏွင့္ ဘာသာေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ Interfaith Dialogue မ်ား က်င္းပေပးၿပီး ႏုိင္ငံသားမ်ားၾကား မတူညီေသာ ကုိးကြယ္မႈ ဘာသာေရး အေၾကာင္းမ်ားကုိ နားလည္မႈရွိေအာင္ ျပဳလုပ္သြားသင့္ပါသည္” ဆုိေသာ အစီအစဥ္ျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့ေသာ တမန္ေတာ္မုိဟာမက္ ေမြးေန႔က မြတ္ဆလင္မိတ္ေဆြမ်ား ဖိတ္ၾကား၍ Interfaith Dialogue သေဘာေဆာင္ေသာ အခမ္းအနားတစ္ခုကုိ စာေရးသူတက္ခဲ့ ဖူးသည္။ ဘာသာေပါင္းစုံမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ေမတၱာႏွင့္ယွဥ္ေသာ တရားဓမၼမ်ားကုိ ၾကားနာခြင့္ရခဲ့ရာ က်က္သေရ မဂၤလာရွိလွသည္။ ၾကည္ႏူးခ်မ္းျမ ျဖစ္ရသည္။
အမွန္စင္စစ္ ဘာသာတရား အားလုံး၏ တူညီေသာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ လူမႈဒုကၡအေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေရး ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဘာသာတရား မ်ားသည္ ျပႆနာမဟုတ္၊ ျပႆနာ ေျဖရွင္းေရးသာ ျဖစ္သည္။ ဘာသာတရား မ်ား၏ ေမတၱာဓာတ္ျဖင့္ ျပႆနာ အေထြေထြကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေက်ာ္လႊား လြတ္ေျမာက္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု အျပည့္အဝ ယုံၾကည္ပါသည္။
ေက်ာ္ဝင္း (၉-၅-၂၀၁၃)
The Voice Weekly
